A.  Giriş

Bilindiği üzere Türkiye’de veya Almanya’da avukatlık mesleğini icra etmek isteyen kişilerin öncelikle avukatlık mesleğine dahil olmak istedikleri ülkenin hukuk fakültelerinde eğitimlerini tamamlamaları, sonrasında ise kaydolmak istedikleri baroda avukatlık yasal staj eğitimini başlatmaları, ek olarak baronun öngördüğü yasal staj eğitimini tamamlamaları ve varsa avukatlık sınavlarını başarıyla geçip avukatlık ruhsatını almaları gerekmektedir.

Bununla birlikte, bulunduğu ülkenin barolarına kayıtlı avukatların başka ülkelerin barolarına kaydolması da birtakım şartlara bağlanmıştır. İşbu bilgi bülteninde sırasıyla Türkiye’de baroya kayıtlı bir avukatın Almanya’da avukatlık mesleğini icra edebilmesinin koşulları ve ayrıca karşılıklı olarak da Almanya’da baroya kayıtlı bir avukatın Türkiye’de avukatlık mesleğini icra edebilmesinin koşulları incelenecektir.

B.  Türkiye’de veya Almanya’da Avukat Olabilmek Hakkında

Türkiye’de avukatlık mesleğini icra edebilmek için öncelikle Türk vatandaşı veya mavi kart sahibi olmak gerekmektedir. Bu koşulu sağlayanların ise Türk hukuk fakültelerinin herhangi birinden 4 yıl hukuk eğitimini tamamlayarak mezun olunması veya yabancı memleket hukuk fakültelerinden mezun olup da Türkiye hukuk fakülteleri programlarına göre noksan kalan dersleri başarıyla verilmesi ve 1 yıllık avukatlık yasal staj eğitimini tamamlayarak staj bitim belgesinin alınması gerekmektedir.

Türkiye’den farklı olarak Almanya’da avukat olmak için ise Almanya vatandaşı olma şartı yoktur. Özetle, Alman hukuk fakültelerinde 10 sömestra denk ortalama 5 yıllık bir hukuk eğitiminin tamamlanması gerekmektedir. Hukuk fakülteleri ise yine Türkiye’den farklı olarak Bachelor (lisans) ve Staatsexamen (Devlet Sınavlı) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bachelor (lisans) mezunları ise sadece avukatlık mesleğini icra edemeyip, hukuk danışmanlığı (paralegal) gibi meslekleri icra edebilmektedirler.^[1] Fakat avukatlık mesleğini icra edebilmek için Staatsexamen (Devlet Sınavı) mezunu olmak gerekmektedir. Staatsexamen mezunları ayrıca Alman vatandaşı oldukları takdirde hâkim veya savcı da olabilmektedir. Fakat Türkiye’den farklı olmak üzere Almanya’da avukat olmak için sınava (Erste juristische Prüfung) başarıyla tamamlamak. Bu sınava giriş hakkı 3 defaya mahsus olmak üzere sınırlandırılmıştır. Sınavı başarıyla tamamlayan hukuk fakültesi mezunları 24 aylık staj eğitiminden sonra tekrardan ikinci bir devlet sınavına tabii tutulurlar. İkinci sınavı da başarıyla tamamlayan hukuk fakültesi mezunları, avukat olabilme koşullarını tam olarak yerine getirmiş olacaklardır.

C.  Türkiye’deki Barolara Kayıtlı Avukatların Almanya’da Avukatlık Mesleğini İcra Edebilmesi Hakkında

Alman Federal Avukatlık Kanunu Bölüm 206’nın ilgili hükümlerince menşei ülkesindeki bir baroya kayıtlı olan avukat, Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olan bir ülkenin vatandaşı olmak koşuluyla, menşei ülkesindeki unvanını kullanarak Almanya’da herhangi bir baroya menşei ülkesinin hukuk alanında ve uluslararası hukuk alanlarında danışmanlık yapmak için başvuruda bulunabilir. Bu kanuna göre avukatlık mesleğini icra eden diğer ülke vatandaşları hukuka uygun ve kanunda belirtildiği şekilde mesleklerini icra edebileceklerdir.

Federal Adalet Bakanlığı, “eğitim ve yetkiler” bakımından avukatlık mesleğine karşılık gelen meslekleri, Federal Meclisin onayı olmaksızın bir yönetmelikle belirlemeye yetkilidir. Alman Federal Bakanlığı’nın bu yetkiyi kullanarak hazırladığı listeye Türkiye de dahil edilmiştir. Yani Türkiye’de bir baroya kayıtlı olan avukat, Almanya’da dahi kendi ülke hukukunda ve uluslararası hukuk alanında avukatlık yapabilmek için başvurabilecektir. Yapılan başvuru ilgili kurum tarafından kabul edildikten sonra, Almanya’da avukatlık mesleğini icra eden bir avukat gibi baroya kaydı yapılacak ve mesleğini icra edebilecektir.^[2]

Alman Federal Avukatlık Kanunu Bölüm 207’de ise (§207BRAO) kabul başvurusuna ilişkin prosedürden bahsetmiştir.

İlgili kanun hükmünde kabul başvurusunda bulunurken menşei ülkedeki yetkili makamlar tarafından verilmiş mesleğe ait olduğunuzu gösteren sertifikanın sunulması gerekmektedir. Bu sertifika ülkemizde avukatlık ruhsatnamesi olarak anılmaktadır ve her yıl kaydolduğunuz baroyla sunulmalıdır. Aksi takdirde baroya kaydınız yapılmaz ya da barodan kaydınız silinir. Ayrıca yönetmelikte belirtilen baro aidatları, mesleki sorumluluk sigortası vesaire gibi ödemelerin yapılması şarttır. Yine aksi durumda barodan kayıt silinebilmektedir.

Almanya’da ikamet eden yabancı uyruklu avukatlar mesleki unvanlarını kullanırken menşei ülkesini Almanca olarak belirtmelidirler. Ayrıca baroya kurum içi avukat olarak kabul edildiği takdirde meslek unvanına parantez içerisinde “Kurum Danışmanı” ibaresini de eklemek durumundadırlar. Almanya’da ikamet eden yabancı uyruklu avukatlar bu işlemler sonucunda meslek işlemlerinde “Baro Üyesi” unvanını kullanma hakkına sahiptirler. ^[3]

Unutmamak gerekir ki Almanya’da avukatlık mesleğini icra etmek isteyen yabancı uyruklu avukatlar öncelikle gerekli oturum ve çalışma izinlerini de tamamlaması gerekir. Avukatlar yalnızca Alman Federal Kanunu kapsamında oturum ve çalışma izinleri başvurusunda bulunma hakkına sahiptirler. Başvurusunu tamamlayan Avukat Almanya’da Alman Federal Kanunu Bölüm 206’ya göre barolara başvurma olanağına sahip olacaktır.

Önemli bir hususa daha değinmek gerekirse, Türk barosuna kayıtlı avukatlar, kanunda belirtilen maddelere göre sadece ‘Türk hukuku veya uluslararası hukuk alanında danışmanlık hizmetinde bulunabilirler’ şeklinde belirtilse de yerel bir ortaklık ile Alman hukukunda da faaliyet gösterebilmektedirler. Yani Alman Federal Kanununa göre yerel avukatlarla yapılan ortaklıklar mesleki faaliyet alanını genişletebilmektedir.^[4]

D.  Almanya’daki Barolara Kayıtlı Avukatların Türkiye’de Avukatlık Mesleğini İcra Edebilmesi Hakkında

Almanya’daki barolara kayıtlı yabancı uyruklu avukatlar, Türkiye’de avukatlık yapabilmek için 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’na uygun olmak ve Türkiye Barolar Birliği’nin yayımladığı mevzuata uygun olarak çalışmakla yükümlüdürler. Yabancı sermayeyi teşvik mevzuatı çerçevesinde faaliyet göstermek isteyen yabancı avukatlık ortaklıkları; faaliyette bulunacakları yer barosuna başvuracaklardır.

Yabancı avukatlık ortaklığı, mütekabiliyet esası sınırları içinde Avukatlık Kanunu ve Avukatlık Ortaklığı düzenlemesine uygun olarak kurulmuş olmak kaydıyla faaliyette bulunabileceklerdir. Yabancı avukatlık ortaklığı da kuruluşa ilişkin olarak bu Yönetmelik ve Avukatlık Kanunu’nda belirlenen şartları yerine getirmek ve belgeleri temin etmekle yükümlüdür. Yabancı avukatlık ortaklıkları, sadece yabancılar hukuku ve uluslararası hukuk konularında danışmanlık hizmeti verebilirler. Bu sınırlamanın dışına çıkarak mesleki faaliyette bulunamaz ve avukatlık yapamazlar. Bu sınırlama; yabancı avukatlık ortaklığında çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ya da yabancı avukatları da kapsar.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan birden fazla avukat ya da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve olmayan avukatların iş birliği halinde, yabancı avukatlık ortaklığı kurmak nezdinde Türkiye ‘de faaliyet göstermek istedikleri yer barosuna başvurabilirler. Avukatlık Kanunu’nda yer alan mütekabiliyet ön koşulu nedeniyle yabancı avukatlık ortaklıklarının Türkiye’de danışmanlık hizmeti verebilmesi için, yabancı ortaklarından her birinin ülkesinde de Türk avukatlarına ve Türk avukatlık ortaklıklarına aynı esaslar çerçevesinde avukatlık hizmetleri verebilme imkanının tanınmış olması gerekir.

Avukatlık Kanunu ve Yönetmelikte öngörülen koşullara uygun olarak kurulacak yabancı avukatlık ortaklığını oluşturan ortakların baroya kayıtlı olması şartı aranmaz. Ancak, ortaklığın, faaliyette bulunacağı yer barosunun Avukatlık Ortaklığı Siciline kaydolması zorunludur. Aksi halde ortaklık unvanı kullanılamaz ve ortaklık adına faaliyette bulunulamaz. Yabancı avukatlık ortaklıkları ve ortakları da Avukatlık Kanunu, yönetmelikleri ve Meslek Kurallarına uymakla yükümlüdürler.^[5]

E.  Sonuç ve Değerlendirme

Bahsettiğimiz üzere, avukatlık mesleğini icra etmek isteyen kişiler, tâbi olduğu ülkenin hukuk ve mevzuatına uygun şartları taşımakla yükümlüdür aksi halde avukatlık mesleğini icra edemeyeceklerdir. Bununla birlikte bilgi bültenimizde esas olarak Türkiye’deki barolara kayıtlı avukatların Almanya’da ve Almanya’daki barolara kayıtlı avukatların Türkiye’de avukatlık mesleğini icra edebilmesinin koşulları incelenmiştir. Özellikle bahsi geçen ülkeler arasında avukatlık mesleğini icra etmek isteyen meslektaşların yetkili kurumlar ile iletişime geçerek gereken belgeleri temin etme aşamalarında desteğe ihtiyaç duyulacağı başvuru süreci, yeterli şekilde önem verildiği takdirde başvurucular adına olumlu sonuçlanabilmektedir.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

[1] Ayrıntılı Bilgi İçin Bkz: http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2004-54-76, & https://edugaleria.com/almanyada-hukuk-okumak/#:~:text=Bu%20b%C3%B6l%C3%BCmlerde%20genel%20hukuk%20e%C4%9Fitimi,bu%20e%C4%9Fitimi%20alabilece%C4%9Finiz%20ba%C5%9Fl%C4%B1ca%20%C3%BCniversitelerdir., (Son giriş tarihi: 01.03.2022)
[2]  Bundesrechtsanwaltsordnung – BRAO | § 206 Niederlassung, Bkz: https://ra.de/g/brao-206
[3] Bundesrechtsanwaltsordnung – BRAO | § 207 Aufnahmeverfahren und berufliche Stellung, Bkz: https://ra.de/g/brao-207
[4]    https://tr.linkedin.com/pulse/t%C3%BCrkiyede-bir-baroya-kay%C4%B1tl%C4%B1-avukatlar%C4%B1n-almanyada-bozbel-ll-m-
[5] Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Ortaklığı Yönetmeliği md. 11.