Deprem Sonrası Binalarda Oluşan Zararlar İçin Depremzedelerin DASK’tan Talep Edebileceği Haklar Nelerdir?
A. Giriş
Malumunuz olduğu üzere 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen, merkez üssü Kahramanmaraş olarak belirlenen 7.7 ve 7.6 şiddetinde olduğu belirlenen depremler, Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Malatya ve Kilis başta olmak üzere ülkemizin 10 kentini derinden etkilemiştir. Güncel verilere göre üzülerek belirtmek gerekir ki; 100.000‘in üzerinde vatandaşımız yaralı olarak müşahede altına alınmış ve 40.000’in üzerine vatandaşımız hayatını kaybetmiştir.
Öncelikle, tüm vatandaşlarımızın bir an evvel sağlıklarına kavuşmalarını bekleyerek, deprem sırasında ve sonrasında yaşanan gelişmelere ilişkin duyduğumuz derin üzüntüyle birlikte en içten şekilde geçmiş olsun dileklerimizi sunar; sizin, ailenizin ve sevdiklerinizin sıhhatte olduğunu temenni ederiz.
B. Depremde zarar gören binaya DASK yaptırılmamış ise devletin konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülüğü var mıdır?
Zorunlu deprem sigortası yaptırılması gereken binalar için, devletin konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülükleri, sigorta yaptırılmamış olduğunun tespit edilmesiyle birlikte ortadan kalkar.
Belirtmemiz gerekir ki; daha önce meydana gelen depremlerde getirilen düzenlemelerle zorunlu deprem sigortası olmayanlar da destek kapsamına alınmış idi; ancak bu aşamada 6 Şubat 2023 depremine ilişkin bu şekilde bir düzenleme bulunmamaktadır.
C. DASK poliçemin numarasını nereden öğrenebilirim?
E-devlet üzerinden “Doğal Afet Sigortaları Kurumu/Poliçe Sorgulama “butonuna tıklayarak, DASK poliçe numaranızı öğrenebilirsiniz.
D. DASK’a hasar ihbarı nasıl yapabilirim?
Zorunlu Deprem Sigortası poliçe sahibi, konutu depremde hasar gördüyse ilk olarak aşağıdaki ihbar kanallarından biri üzerinden DASK’a hasar ihbarında bulunmalıdır.
- Alo DASK 125 Çağrı Merkezi’ni arayarak,
- www.dask.gov.tr web sitesini ziyaret ederek,
- E-Devlet hesabı üzerinden başvuruda bulunarak.
İhbar sırasında poliçe veya vatandaşlık numarası, depremden hasar gören konutun açık adresi ve telefon numarası bilgilerinin verilmesi hasar dosyasının açılması için yeterlidir. DASK, ihbar üzerine önce hasar dosyasını oluşturur ve dosya numarasını sigortalıya SMS ile bildirir. Poliçe genel şartlarında “Rizikonun gerçekleştiğini öğrendiği tarihten itibaren en geç 15 iş günü içinde DASK’a bildirme yükümlülüğü” düzenlemesi bulunmasına karşın kurumun sigortalıların haberdar olma zamanını tam olarak tespit edemeyeceğinden ilgili maddeyi sigortalı lehine değerlendirdiğini görülmektedir.
E. Yıkılan/hasar gören evimin tüm değerini DASK’tan alabilir miyim?
Zorunlu deprem sigortası DASK, her yıl Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan konut metrekare bedelleri baz alınarak inşaat maliyetlerine göre belirlenen azami tutardaki teminatı karşılamakla birlikte bu tutar 2023 yılı için 640.000 TL’dir.
F. Hasar gören evim için DASK eksik sigorta ödemesi yaptı. Ne yapmalıyım?
Rizikonun (hasarın) gerçekleştiği anda, sigorta bedelinin sigorta değerinden düşük olduğu belirlenirse, bunun sonucu olarak sigortacının ödeme yapacağı tazminatın düşürülmesidir. Oluşan zararda, riziko anındaki sigorta değerinin sigorta bedeline olan oranına göre indirim yapılır. Bir örnek üstünden açıklayacak olursak; depremin gerçekleştiği gün evinizin değeri 1.000.000,00-TL, DASK poliçenizde ise sigortacının sorumlu tutulacağı en yüksek tutar 500.000,00-TL ise ve riziko sebebiyle 250.000,00-TL tutarında bir zarara uğramışsanız, sigortacınız bu zararın tamamını değil, yalnızca yarısını yani 125.000,00-TL’yi ödeyecektir.
Ancak konutunuzun tamamen zayii olması halinde eksik sigorta hükümlerinin uygulanmaması gerektiği hakkında Yargıtay 17.Hukuk Dairesi E. 2018/ 767 , K.2020 / 2417 sayılı kararı özetle;
“…davalı tarafından sigortalanan davacı konutunun tam zayi olması nedeniyle eksik sigorta hükümlerinin uygulanamayacağı…” şeklindedir.
Özetle, DASK tarafından hak sahiplerine ödenmesi gereken tutarın altında bir ödeme yapılması durumunda, hak sahipleri tarafından adli yargı mercileri nezdinde tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.
Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu