1.  Giriş

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) ile anonim şirketlerin, önceki Ticaret Kanunu’nun aksine tek ortaklı olarak dahi kurulabilmesinin önünün açılmasının akabinde birçok limited şirket tür değiştirerek anonim şirkete dönüştürülmeye başlanmıştır. Bunun yanında; yeni kurulacak şirketler yönünden tür seçimi yapma konusunda şirket kurucuları tarafından birçok tereddüt yaşanmakta ve hangi şirket türünün daha avantajlı olacağı sorusu akıllarda önemli bir yer işgal etmektedir.

İşbu yazımızda anonim şirketlerle limited şirketleri karşılaştırarak her iki şirket türünün birbirine kıyasla avantajları ile dezavantajlarından kısaca bahsedeceğiz.

2.  Karşılaştırmalar 

 Sermaye

Anonim şirketler en az 50.000,00-TL sermaye ile kurulur. Limited şirketlerde kuruluş sermayesi ise asgari 10.000,00-TL’dir.

Anonim şirketlerde itibari (beher) değeri 1 kuruş olan pay olabilecekken limited şirketlerde Her bir payın itibari değeri en az 25,00-TL olmalıdır.

Her iki şirket türünde de kuruluşta sermayenin en az ¼’ünün yatırılması, kalanının ise kuruluş tescilini izleyen 24 ay içinde tamamlanması gerekmektedir.

Dolayısı ile anonim şirkete dönüşmek isteyen limited şirketin sermayesi şayet 50.000,00-TL’nin altındaysa, tür değişimi işleminden önce veya eş zamanlı olarak 50.000,00-TL’ye ulaşana kadar sermaye artırımı yapılması gerekir.

Son olarak Halka açık ya da halka kapalı olup olmadığına bakılmaksızın tüm anonim şirketlerde kayıtlı sermaye sistemini kabul etmek mümkün olup, genel kurul toplantısı yapılmaksızın kayıtlı sermaye tavanına kadar sermayeyi artırma yetkisi anonim şirket yönetim kuruluna bırakılmıştır.

Anonim şirketlerden farklı olarak kayıtlı sermaye sistemi limited şirketlerde kabul edilmemiştir.

 Pay Sahibi Sayısı

TTK ile getirilen değişiklikler çerçevesinde her iki şirket türü de tek 1 ortakla kurulabilir hale gelmiştir. Ancak, anonim şirketlerde pay sahibi sayısında herhangi bir sınırlama olmazken, limited şirketlerde maksimum 50 pay sahibi olabilir.

 Pay Senedi -Tahvil

Anonim şirketlerde hisse senedi bastırılması zorunludur. Ancak hisse senedi bastırılıncaya kadar geçici olarak ilmühaber düzenlenebilir.

Limited şirketlerde ise sadece şirkette pay sahipliğini ispatlamak amacıyla nama yazılı olarak düzenlenebilir. Anonim şirketlerde olduğu gibi vergi avantajı sağlamaz.

Son olarak anonim şirketlerin tahvil çıkarması mümkünken limited şirketler tahvil çıkaramaz veya tahvil gibi menkul değerlerle ilgili aracılık faaliyetinde bulunamazlar.

 Pay Devri ve Ortaklıktan Çıkarılma

Anonim şirketlerde hisse devri kolayca gerçekleştirilebilir. Noterden hisse devir sözleşmesi yapılma mecburiyeti yoktur. Nama yazılı hisse senetlerinin devrinde teslim ve ciro; hamiline yazılı pay senetlerinin devrinde ise teslim yeterlidir. Çıplak paylar ise alacağın temliki yoluyla devredilebilmektedir. Devrin bir yönetim kurulu kararı ile Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde tescil ve/veya Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilan mecburiyeti yoktur.

Limited şirketlerde ise şirket hisse senedinin devri için genel kurul onayı gerekli olup satışın noterde hisse devir sözleşmesi düzenlenerek yapılma zorunluluğu bulunmaktadır. Aynı zamanda bu belgelerle birlikte başvuru yapılarak her devrin Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde tescil ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde ilanı[1] mecburidir.

Gelir Vergisi:

Gerçek kişilerin sahip olduğu anonim şirket hisse senetlerinin devrinde; pay senedi iki yıldan fazla süredir elde tutuluyorsa bu süre geçtikten sonra satılmasından doğan kazanç gelir vergisine tabi değildir.

Limited şirketlerde ise gerçek kişilerin sahip olduğu şirket hissesi kaç yıl sonra satılırsa satılsın süre sınırı gözetmeksizin elde edilen kazanç her halükarda gelir vergisine tabidir.

Her iki şirkette de ayrıca, payların satışında maliyet bedeli toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir.  Bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının %10 veya üzerinde olması şarttır.

KDV:

Tüzel kişilerin sahip olduğu anonim şirket hisse senetlerinin devrinde[2] KDV doğmaz.

Tüzel kişilerin sahip olduğu anonim şirketlerde ise KDV’den muaf olmak için devredilecek hissenin en az iki yıl elde tutulması gereklidir.

Son olarak limited şirket ortaklarının belirli şartlar altında ortaklıktan çıkarılması mümkünken anonim şirketlerde ortakların ortaklıktan çıkarılması söz konusu değildir. Bunun tek istisnası, taahhüt edilen sermaye payının ödenmesinde temerrüde düşülmesi nedeniyle ihraçtır. Limited şirketlerde ise şirket ana sözleşmesinde belirtilen sebeplerle ya da haklı sebeplerin varlığı halinde bu haklı sebeplere dayanarak ortağın ortaklıktan çıkarılması mümkündür.

 Halka Açılma

Anonim şirketlerde, limited şirketlerin aksine hisselerin halka arz edilmesi mümkündür. Bu, şirketin kurumsallaşması konusunda önemli bir avantajdır. Ayrıca anonim şirketlerde hisseler halka arz edilmese dahi kayıtlı sermaye sisteminin seçilmesi söz konusu olabilmektedir.

Kayıtlı sermaye sisteminin benimsenmesi halinde, belirlenen üst sınıra kadar sermaye artışı kararları yönetim kurulu tarafından verilebilecek ve esas sözleşme değişikliği gerekmeyecektir. Bu da genel kurul işlemleri için harcanacak emek ve masraflar ile ticaret sicil ilan ücretlerinden tasarruf anlamına gelmektedir.

 Avukat Bulundurma

Sermayesi 250.000,-TL ve üstü olan anonim şirketlerin sözleşmeli avukat bulundurma zorunlulukları mevcuttur. Aksi halde şirket hakkında idari para cezası uygulanmaktadır. Limited şirketlerde ise böyle bir zorunluluk yoktur.

 Yönetim Kurulu

Anonim şirketlerde Yönetim Kurulu pay sahipleri dışındaki kişilerden de pay sahiplerinden de oluşabilir. Limited şirketlerde ise Yönetim Kurulunda en az bir pay sahibi olmalıdır.

 Genel Kurul Toplantıları – Bakanlık Temsilcisi

Anonim şirketlerde gündeminde aşağıdaki konular olan genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcisi bulundurma zorunluluğu vardır:

• sermayenin arttırılması veya azaltılması,
• kayıtlı sermaye sistemine geçilmesi ve kayıtlı sermaye sisteminden çıkılması, kayıtlı sermaye tavanının arttırılması
• faaliyet konusunun değiştirilmesine ilişkin esas sözleşme değişikliği
• birleşme, bölünme veya tür değişikliği

Limited şirketlerin genel kurullarına ise gündem ne olursa olsun bakanlık temsilcisi katılmamaktadır.

Son olarak ana sözleşme değişikliği için anonim şirketlerin esas sermayelerinin yarısının temsil edildiği toplantıda karar için oyların çoğunluğu gerekmekte iken limited şirketlerde esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararı gerekir.

 Sorumluluk

Gerek limited şirketler gerekse anonim şirketler sermaye şirketi vasfında olmaları ve ortaklarının şirket borçlarından dolayı kamu borçları hariç şahsi sorumluluğunun bulunmaması nedeniyle birbirine yakın özellikler göstermektedir. Limited şirketlerde pay sahiplerinin şirketin borçlarından dolayı sorumluluğu bulunmamasına rağmen kamu borçları için bu kural geçerli değildir. Vergi, SGK ve sair kamu borçlarının tamamından dolayı limited şirket ortakları payları oranında sorumluluk altındadır. Anonim şirketlerde ise yönetim kurulu üyesi olmayan pay sahiplerinin pay oranları ne kadar yüksek olursa olsun kamu borçlarından dolayı sorumlulukları bulunmamaktadır.

Açıklamak gerekirse anonim şirketlerde ortağın vergi, SGK gibi kamu borçları ile şirketin diğer borçlarından dolayı hiçbir sorumluluğu yoktur. Tek sorumluluğu taahhüt ettiği sermaye borcunu ödemesidir.

Limited şirketlerde ise şirket ortağı taahhüt ettiği sermaye borcunu ödemenin yanı sıra sadece şirketin kamu borçlarından sorumludur. Şirketin vergi, SGK primi borçlarının tahsil edilemeyen kısmından, anonim şirketlerin aksine ortakların tüm malvarlığıyla sorumlukları vardır.

Kamu borçlarının tamamından anonim şirketlerin kanuni temsilcileri şahsi mal varlıkları ile sorumludur. Limited şirketlerde ise kanuni temsilciler ise kamu borçlarından şahsi mal varlıkları ile sorumludurlar ancak şirketten tahsil edilemeyen kamu alacağından; ortağın da temsilci ile birlikte sermaye payı oranında sorumluluğu bulunmaktadır.

Son olarak limited şirket ortaklarının rekabet etmeme ve sadakat yükümlülükleri bulunmasına rağmen anonim şirket ortaklarının kanun koyucu tarafından bu tür yükümlülükler altına sokulmamıştır. Aynı şekilde anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, TTK çerçevesinde genel kurul kararıyla rekabet etmeme ve sadakat yükümlülüklerinden kurtulabilirler.

3.  Sonuç

Anonim şirketler ile limited şirketlerin farkı aşağıdaki tabloda kısaca listelenmektedir:

 

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

 

[1]  ve dolayısıyla yüksek harçların ödenmesi

[2] ilmühaber veya pay senedi bulunması şartıyla