1. Giriş

Kaza tespit tutanağı, trafikte iki veya daha fazla aracın maddi hasarlı bir kazaya karışmaları akabinde, sigorta şirketi ya da polise gerek kalmadan tarafların anlaşması sonucu aralarında düzenlemiş; yol ve çevre şartlarını, trafik kazasının oluş nedenlerini, iz ve delillerini, tarafların davranış şekillerini, sürücülere, araca ve diğer yol kullanıcılarına ait bilgilerini ve kazanın krokisi ve özetini içeren bu doğrultuda ise hasar tespitini belirleyecek resmi tutanaktır.^[1]

Trafik kaza tespit tutanağının nasıl tutulmuş olduğu belgenin geçerliliği açısından son derece önem arz etmektedir. Tutanakta tarafların imzalarının eksik olması, kazanın oluş şeklinin yanlış çizilmesi, poliçe numarasının yazılmaması gibi eksiklikler bulunması durumunda tutanağın geçerliliğini etkileyecek ve tutanak hatalı tutulmuş olacaktır.

İşbu bilgi bültenimizde maddi hasarlı trafik kazalarında hatalı tutulan trafik kaza tespit tutanağına karşı izlenilebilecek yollardan bahsedilecektir.

2. Genel Olarak Hatalı Tutulan Trafik Kaza Tespit Tutanağına Karşı İzlenebilecek Yollar

Trafik kazası tespit tutanağı taraflar tarafından tutulabilir ancak belirli şartların mevcudiyeti halinde emniyet veya jandarma ekipleri tarafından da düzenlenmektedir. Trafik kazası maddi hasarlı bir kaza değilse, sürücüler 18 yaşından küçük ve ehliyet sahibi değilse, yaralanma veya ölümle sonuçlanmış bir kaza mevcut ise, kazada kamu malına zarar verilmiş veya kazaya karışan sürücülerden herhangi birinin alkol veya uyuşturucu kullanması araçlardan birinin kamu aracı olması hallerinden biri^[2] mevcut ise tutanak taraflar yerine emniyet veya jandarma ekipleri tarafından tutulmalıdır.

Trafik kazası tespit tutanağı düzenlenirken tutanakta belirtilen tüm alanların^[3] eksiksiz şekilde doldurulması ve kazaya ilişkin bilgilerin doğruluğunu gösterir imzaların atılmış olması gerekmektedir. Aksi halde tutanağa itiraz mümkündür. Trafik kazası tespit tutanağına itiraz yolu elde edilmek istenen amaca ve kaza tespit tutanağının tutulma şekline göre değişkenlik göstermektedir.

Kazanın gerçekleşmesinin ardından tutanak ve kazaya ilişkin fotoğrafların sigorta şirketine gönderilmesi gerekmektedir. Sigorta şirketi ise ilgili evrakları Sigorta Bilgi ve Gözlem Merkezi’ne gönderir ve kusur oranı kazanın türüne ve kaza tespit tutanağında belirtilen bilgilere göre hesaplanır. Sigorta şirketi ise kazada sürücülerin hangi oranda kusurlu olduğunu belirtir. Kusur oranına ilişkin bir itiraz mevcut ise Sigorta Bilgi ve Gözlem Merkezi’ne, sigorta şirketinin belirttiği rapora 5 gün içerisinde itirazda bulunulabilir.

“Sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler veya sigorta ettiren ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Birlik nezdinde Sigorta Tahkim

Komisyonu oluşturulur.”^[4] Eğer bir hakem kararı mevcut ise hakem kararının taraflara bildiriminden itibaren 10 gün içerisinde kusur oranına karşı itiraz mümkündür.

İtiraz usulünde ise; Sigorta Tahkim Komisyonu’nun internet sitesinde yer alan başvuru formunun doldurulması, gerekli başvuru ücretini yatırması ve bunu gösterir dekontun sunulması gerekmektedir.

Ayrıca kolluk tarafından düzenlenen tutanaktaki kusur oranına itiraz da mümkündür. Öncelikle kusur oranına itiraz Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü’ne yapılabilir. Tutanağa ek olarak para cezasının da mevcut olması halinde tutanağın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde sulh ceza mahkemesine itiraz yolu bulunmaktadır. ^[5]

Buna ek olarak kazada kusurun bulunmaması veyahut hatalı yer alması gibi nedenlerle hukuki yararın bulunması durumunda kamera kayıtları, kaza izlerinin görüntüsü gibi deliller toplanıldıktan sonra tespit davası açılabilmektedir. Kaza tespit tutanağına itiraz için deliller toplandıktan ve dava açıldıktan sonra mahkemeden olay yerinde tespit yapılması için keşif istenilir. Toplanan bu deliller mahkemenin belirlediği alanında uzman bilirkişiler tarafından incelenir ve bir bilirkişi raporu olarak sunulur. Buna ilişkin karar taraflara ve sigorta şirketine bildirilerek hak kaybı yaratmasının önüne geçilir.

Bir başka yol olan dava açılmadan veya delillerin sunulması aşamasına gelinmeden önce, delillerin kaybolma riski ya da sunulmasıyla ilgili zorluklar yaşanmasının önüne geçmek amacıyla delillerin hemen incelenip kayıt altına alınması delil tespiti olarak adlandırılmaktadır.^[6]

Tespit davasında hukuki durumun kurulması, değiştirilmesi veya ortadan kaldırılması amaçlanmaktayken; delil tespitinde ise maddi olayların belirlenmesi amacıyla yapılan bir işlem bulunmakta ve bu tespit ile ilgili davayla doğrudan bağlantı oluşturmaktadır. Delil tespitinin mahkeme kararları kesin hüküm oluşturmaması nedeniyle bağımsız bir dava konusu olamaz ve ıslah yoluyla bir dava haline dönüştürülemezdir.^[7] Ancak tespit davası sonucunda verilen karar kesin hüküm niteliği taşımakta ve aynı amaca ilişkin farklı usullere sahiplerdir.^[8]

5. Yaralamalı veyahut ölümlü bir kaza mevcut ise;

Yaramalı kazalarda maddi hasarlı kazalarda olduğu gibi kaza tespit tutanağı düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Yaralama veyahut ölüm^[9] durumlarında maddi hasarlar haricinde bedeni zararlarla^[10] ilişkin talepler ve Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen taksirle bir kişinin yaralanmasına neden olma suçu gibi suçlar oluşmaktadır.^[11]

Yaralamalı bir trafik kazası gerçekleşmesi halinde, bu durumun tespiti için adli muayene raporu almanız gerekmektedir. Bu rapor hastaneye doğrudan başvurarak alınabileceği gibi savcılık, polis veya jandarma tarafından yönlendirilerek de temin edilebilir. Daha önce de belirtildiği üzere yaramalı kaza tespit tutanakları, polis ya da jandarma tarafından tutulduktan sonra soruşturma dosyasında delil olmak üzere ilgili birime gönderilecektir.

Yaramalı kaza tespit tutanaklarına itiraz da mümkün olup soruşturma aşamasında kusur durumuna ilişkin itirazı belirtir bir dilekçe ile Cumhuriyet Başsavcılıklarına; kovuşturma aşamasında ise itirazı dilekçe yolu ile ya da duruşmalar ve sözlü beyanlarla yapılabilmektedir. Yaramalı trafik kazalarında itiraz için delil tespit davaları da açılabilmektedir. Yaramalı kazalarda yapılan itiraz yöntemi ölümlü kazalar içinde geçerlidir.

Trafik kazasının ardından sigorta şirketine maddi tazminat başvurusunda bulunabilmek için Kaza tespit tutanağı, tarafların ehliyet ve ruhsatları, yaralanan kişinin hastanede gördüğü tedavi ve yatışlara ilişkin hasta dosyası, savcılık dosyasında bulunan bilirkişi raporu ve maluliyet raporu gibi bazı evrakların hazırlanıp sigorta şirketine yapılacak bir başvuru ile sunulması gerekmektedir. Yapılan başvuru için sigorta şirketinin cevap süresi on beş gün olmakla birlikte, On beş günlük süre içerisinde sigorta şirketi olumlu veya olumsuz dönüş yapılmadığı takdirde dönüş alınamayan dosyaların sonraki süreci dava yolu ile ilerlemektedir.

Ayrıca Karayolu Trafik Kanunu uyarınca destekten yoksun kalma tazminatı yani maddi tazminat kusurlu aracın trafik sigortasından karşılanmaktadır. Çarpan aracın belli olmaması halinde ise destekten yoksun kalma tazminatı için güvence hesabına başvuru yapılabilmektedir. Suç nedeniyle uğranılan maddi (tedavi masrafları, çalışamamak nedeniyle uğranan kayıplar gibi) ve manevi zararlar için açılacak tazminat davası ile failden ölüm veya yaralanma sonucu uğranılan zararları talep etmek mümkündür.^[12]

3. Sonuç

Yaşanılan trafik kazalarının ardından hatalı düzenlendiğine veya hatalı tespit yapıldığına ilişkin bir itiraz bulunması halinde başvurabilecek süreçler ve hukuki yollar bulunmakta olup trafik kazasının türüne ve somut olayın diğer özelliklerine göre izlenilecek yol farklılık göstermektedir.

Trafik kazalarında Kaza Tespit Tutanağında tarafların imzalarının eksik olması, kazanın oluş şeklinin yanlış çizilmesi, poliçe numarasının yazılmaması gibi eksiklikler bulunması durumunda, yaralamalı veya ölümlü kaza gerçekleşmesi halinde, maddi hasar mevcudiyetinde veya kusur oranının farklı tespit edilmesi durumunda hukuki hakların korunması açısından itiraz ve sair yollar mümkün olup süresi içerisinde yaşanılan kaza türüne ve kazanın sonucunda uğranılan zarara bağlı olarak  gerekli belgeler ile itirazların yapılması, hak kayıplarının önlenmesi için kritik öneme sahiptir.

Saygılarımızla,

Gülaç Hukuk Bürosu