A.  Giriş

 28.06.2022 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanan 7413 sayılı ve 23.06.2022 kabul tarihli Hâkimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) ve daha sonra 11.01.2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanan Noterler Tarafından Düzenlenen Taşınmaz Satış Sözleşmelerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile noterlere; taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapma ve bu sözleşmeyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve giderleri ödemesi hâlinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh verme, taşınmaz satış sözleşmesi yapma gibi işlemlere ilişkin yetki verilmiştir.

Kanun ve Yönetmeliğin ilgili hükümlerinin fiilen uygulanmaya başlanabilmesi adına Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü olmak üzere çok sayıda kurum ile ortak çalışma yapılarak sistem altyapıları kurulmuştur ve 01.07.2023 tarihi itibariyle sistem vatandaşların başvurularını kabul edebilecek hale getirilmiştir.

İşbu bilgi bülteninde bahse konu mevzuat çerçevesinde noterler nezdinde yapılacak taşınmaz satış işlemlerine ilişkin usul ve esaslara yer verilecektir.

B.  Noterlerce Yapılacak Gayrimenkul Satışında Usul ve Esaslar

Taşınmaz satış işlemleri noterlikler tarafından sürdürülürken bu süreç Tapu Müdürlükleri tarafından izlenen sürece oldukça benzer şekilde ilerleyecektir. Bu bağlamda;
➢ Taşınmazını satmak isteyen ilgili öncelikle Türkiye Noterler Birliğinin E- Başvuru/Randevu sistemi üzerinden başvurusunu yapacaktır.
➢ Talep edilen bilgileri sisteme ekleyecek ve işlemi yapmak istediği noterliği seçecektir. İlgili noter başvuru sahibinin taşınmaz üzerinde hak sahibi olduğunun tespitini yaptıktan sonra başvuruyu kabul edecek ve işlemleri başlatacaktır.
➢ Noter düzenlediği başvuru belgesini Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’ne Tapu ve Kadastro Paylaşım Sistemi’nden (TAKPAS) iletecektir. Satışı yapılacak taşınmaza ait ayrıntılı tapu bilgisi de aynı sistemden noterlik tarafından sorgulanacak, varsa taşınmaza ait eksik bilgiler tapu müdürlüğünden TAKPAS vasıtası ile talep edilerek eksiklikler Tapu Müdürlüğü tarafından en geç 3 iş günü içinde Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’ne (TAKBİS) yüklenecektir.
➢ Taşınmazın satışına engel bir durum olmadığının tespiti halinde gerekli tapu harcı ve tapu döner sermaye hizmet bedelinin ödenmesi hususunda ilgililerin cep telefonlarına kısa mesaj gönderilerek; gerekli harç ve masrafların yatırılması sağlanacaktır. ➢ Harç ve masraflar yatırıldıktan sonra taraflar, düzenlenen taşınmaz satış sözleşmesini imzalamak üzere noterliğe davet edilecektir. Bizzat noter huzurunda imzalanan sözleşme sisteme kaydedilip TAKBİS’e elektronik ortamda gönderilerek taşınmazın sistem üzerinden tapu kütüğüne tescili sağlanacaktır.

C.  Noterler Nezdinde Yapılan Satış İşlemlerinde Yapılacak Ödemeler

Noterler tarafından yapılacak taşınmaz satış sözleşmelerinden yalnızca tapu harcı alınacak olup, taşınmaz satış sözleşmeleri damga vergisinden ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar
değerli kâğıt bedellerinden istisna olacaktır. Noterlerde yapılacak satışa ilişkin işlemler karşılığında noter ücreti1 dışında herhangi bir ücret alınmayacaktır.2 Taşınmaz satış işlemleri için ayrıca Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü döner sermaye işletmesine gelir kaydedilmek üzere hizmet bedeli alınacak olup, bu işlemler sebebiyle noterlere herhangi bir pay veya aidat ödenmeyecektir.

D. Genel Değerlendirme ve Sonuç

01.07.2023 tarihi itibariyle başlanan bu yeni uygulama ile taşınmaz satış sözleşmelerinin bundan böyle noterler tarafından da yapılabilecek olmasının özellikle nüfusu kalabalık şehirlerdeki tapu sicil müdürlüklerinde oluşan yoğunluğu azaltacağı ve ilgililerin hizmetten daha verimli şekilde faydalanmasını sağlayacağı kanaatindeyiz. Zira bu sistem ile işlemlerin hızlanmasının yanında nöbetçi noterlik uygulaması kapsamında taşınmaz satış sözleşmeleri Cumartesi ve Pazar günlerinde de yapılabilir hale gelmiş bulunmaktadır.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

[1] Bkz: 05.07.2022 tarihli Noterlerin Taşınmaz Satış Yetkisi Hakkında Bilgi Bülteni