1. Giriş

Hakaret Suçu, 5236 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (“TCK”) 125. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre; “Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi” hakaret suçunu işlemiş kabul edilecektir.

İşbu bilgi bülteninde, hakaret suçu ile ilgili olarak genel kapsamlı bilgiler sunulacak ve bunların yanı sıra; yüksek Mahkeme kararlarına da yansımış bulunan, suçunun oluşmayacağı özel bir durum inceleme konusu yapılacaktır.

2. Hakaret Suçu

Hakaret suçu ile korunan hukuki değerler kişilerin onur, şeref ve saygınlığıdır. Bu nedenle, açıkça onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadını veya sövme fiilini oluşturan eylemler bu suç kapsamında cezalandırılıyor olup[1] kişilere yönelik her türlü eleştiri veya rahatsız edici sözler suçun oluşmasına sübut vermemektedir.[2]

Hakaret suçu, fail bakımından herhangi bir şekilde özellik arz etmeyen, herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Ancak hakaret teşkil eden fiillerin bir tüzel kişinin organları veya temsilcileri vasıtasıyla işlenmesi halinde suç ve cezaların şahsiliği ilkesi gereğince tüzel kişinin sorumluğu doğmayacak olup suç nedeniyle doğrudan fiili işleyen gerçek kişiler cezalandırılacaktır.[3]

Herhangi bir kişi bu suçun mağduru olabilecektir. TCK’nın 125. Maddesinde “bir kimseye”, “bir kimsenin” denilmek suretiyle bu suçun mağduru bakımından herhangi bir özellik göstermediği ifade edilmiştir. Bununla beraber, mağdurun niteliği suçun cezalandırılması bakımından önem arz etmekte, hakaretin örneğin kamu görevlisine karşı işlenmesi sebebiyle suçun daha ağır bir biçimde cezalandırılması durumu ortaya çıkmaktadır.

Hakaret suçu bakımından özellik gösteren bir diğer hal de suçun ancak kasten işlenebilmesidir. Bu bakımdan hakaret suçunun taksirli olarak işlenmesi mümkün değildir. Örneğin, yabancı ülke vatandaşı olan fail Türk örf ve adetlerini veya Türkiye’yi bilmese ve mağdura iltifat ettiğini düşünerek, tahkir içeren sözler söylese fail söz konusu taksirli eylemlerinden dolayı cezalandırılmayacaktır.[4]

3. Hakaret Suçunun Seçimlik Hareketleri

TCK’nın 125. maddesinden hareketle hakaret suçu; “somut bir fiil veya olgu isnat etme” ve “sövme” şeklinde iki ayrı seçimlik hareketli olarak işlenen bir suçtur. Kural olarak seçimlik hareketli suçlarda kanunda belirtilen seçimlik hareketlerden en az birisinin oluşmasıyla suçun işlendiği kabul edilmekte, seçimlik hareketlerin tamamının bir arada gerçekleşmesi aranmamaktadır. Bu yönle hakaret suçu bakımından söz konusu seçimlik hareketlerden en az birisinin işlenmiş olması fiilin cezalandırılması için yeterlidir.

4. İsnadın Şarta Bağlı veya Bir Olasılık Halinde Dile Getirilmesi Sonucunda Hakaret Suçu

Hakaret suçunun seçimlik hareketlerinden birisi olan somut bir fiil veya olgu isnadının söz konusu olabilmesi için, hakarete konu fiilin somutlaştırmaya yeter seviyede olması ve isnadın yer, zaman, şekil ve kişilere ilişkin genel hatlarıyla belirtilmiş olması aranmaktadır.[5] Bu kapsamda, henüz gerçekleşmemekle beraber ileride vuku bulacağı belirtilen, yani mağdura yönelik olarak gelecekte bir fiilin icra edileceğinin ifade edilmesi halinde, henüz dış dünyada meydana gelmemiş  bir fiil veya olgu ile ilgili olduğundan dolayı hakaret suçu oluşmaz.[6]

Nitekim Yargıtay da; “…bende hakkın varsa Allah rızası için etme, edersen şerefsizsin…” sözlerinin yukarıda açıklanan nedenlere paralel olarak, isnat niteliği taşıdığını ancak şarta bağlı dile getirilmesi sonucunda hakaret etme kastıyla hareket edilmediğinden, sanığın mahkûmiyetine karar verilmesi hükmünün bozulmasına karar vermiştir;[7]

Yine 27.02.2023 tarihinde Yargıtay tarafından verilen diğer bir kararda da benzer şekilde sanığın; “Şikayet etmezsen şerefsizsin” şeklindeki sözlerini isnadın şarta bağlı veya bir olasılık halinde dile getirilmesi nedeniyle hakaret suçunun somut olay bakımından sübut bulmadığına kanaat getirmiştir;[8]

Anlaşılmaktadır ki, yüksek Mahkeme kararlarıyla yukarıda sarf edilen açıklamalarımıza paralel nitelikte emsal bir uygulama oluşturulmuştur. Öyle ki, ilk derece Mahkemelerinin de bu yönde benzer şekilde kararlara hükmetmeleri suretiyle adeta yargı mercileri arasında bir görüş birliğine varıldığı gözlemlenmektedir.[9]

5. Sonuç

TCK’nın “Şerefe Karşı Suçlar” bağlamında düzenleme altına alınan hakaret suçu ile seçimlik hareketli olarak, “somut bir fiil veya olgu isnat etme” ve “sövme” fiilleri cezalandırılmaktadır. Buna göre, somut bir fiil veya olgu isnat etme, seçimlik bir hareket olarak düzenlenmiş olup, fiilin gerçekleşmesiyle beraber hakaret suçunun oluşacağı sabittir. Ancak dikkat edilmelidir ki, ilgili fiil veya olgu isnat etme seçimlik hareketinin kasten ve herhangi bir şarta veya olasılığa bağlı olmaksızın işlenmesi koşulu aranmaktadır. Öyle ki, olgu isnadı seçimlik hareketinde özellik gösteren bir hal uyarınca isnadın şarta veya bir olasılığa yönelik olarak dile getirilmesi durumunda suç sübut bulmamaktadır. Nitekim bu durum birçok Mahkeme kararına da yansımış bulunmakla beraber bu yönde emsal bir uygulama oluşmuştur.

Saygılarımızla,   

Gülaç Hukuk Bürosu