A.  Giriş

Türk vatandaşlarının, çok vatandaşlık[1] sıfatına haiz kişilerin, mavi kart sahiplerinin ve yabancıların Türkiye’ye yabancı plakalı kara taşıtı getirmesinin çeşitli koşulları vardır.

Bu kişiler yönünden vergi muafiyetinden faydalanarak Türkiye’ye yabancı plakalı kara taşıtı getirilmesi şartları, usulü ve sonuçları; 21.10.2004 tarihli ve 25620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Geçici İthalat Sözleşmesi, 4458 sayılı Gümrük Kanunu (ekseriyetle 131, 238 ve 241’inci maddeleri), 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 4458 sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar (ekseriyetle 3, 16 ila 20 ve 43 ile 44’üncü maddeleri), Gümrük Yönetmeliği, 1 Seri No.lu Geçici İthalat Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği hükümleri çerçevesinde incelenecek ve Dışişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı Çağrı Merkezi, İzmir Gümrük Müdürlüğü ve Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu görüşleriyle bir arada değerlendirilecektir.

B.  Yabancı Plakalı Kara Taşıtı ile Türkiye’ye Giriş Yapabilecek Kişiler

 Yabancı plakaya sahip kara taşıtlarını (“taşıt”) Türkiye’ye getirmek isteyen kişiler çeşitli kategorilere göre sınıflandırılmıştır;

• Yurt dışında ikamet eden kişilerin esas olarak, ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı bir adet yabancı plakalı kara taşıtını geçici olarak Türkiye’ye getirebilmesi mümkündür.
• Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde ikamet eden kişiler, ikamet yerleri dışındaki Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde adlarına kayıtlı olan taşıtlarını da getirebilirler.
• Yurt dışında emekli olanlar: Emeklilik tarihinden sonra Türkiye’ye ilk defa getirecekleri taşıtı ülke sınırlarına sokmaları mümkündür.
• Tüzel kişiler: Tüzel kişiliklere ait taşıtlar vekaletname ile Türkiye’ye getirilebilir.

C.  Yabancı Plakalı Kara Taşıtının Türkiye’ye Getirilmesi Usulü

Taşıtın Türkiye’ye getirilmesi ve çeşitli muafiyetlerden yararlanılabilmesi için birtakım koşulların sağlanması gerekmektedir. Taşıtını, ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle verilen izin kapsamında Türkiye’ye getirmek isteyen kişilere ilişkin inceleme “Geçici ithalat izni” ismiyle düzenlenmiştir. Geçici ithalat rejiminin uygulanarak ilgilisine ithalat vergilerinden tam muafiyet sağlayan sistemden yararlanabilmek için 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar (“BKK”) madde 16’da sayılan koşullara uygunluk aranmaktadır.

• Yurt dışında ikamet şartı

Taşıtı Türkiye’ye getirmek isteyen kişinin, yabancı plakalı taşıtın kayıtlı olduğu ülkede olağan ikameti bulunmalıdır. İkamet edilen ülkede söz konusu taşıt, taşıtı Türkiye’ye getirmek isteyen kişi üzerinde kayıtlı ve tescilli olmalıdır. Bu noktada, yurt dışında yerleşik sayılmak için Türkiye’ye giriş yapılması istenilen tarihten geriye doğru son 1 sene içerisinde en az 185 gün fiilen yurt dışında bulunulması aranmaktadır. Öyle ki, yurt dışında yerleşim yerinin bulunması ve ikamet tesis edilmesi şart olduğundan; otelde kalan vatandaşlar son 1 yılın 185 gününü fiilen yurt dışında geçirseler dahi yurt dışında ikamet tesis etmemeleri halinde yurt dışında yerleşik sayılamayacaktır.[2]

Öte yandan, yurt dışından emekli olanların, emeklilik tarihinden sonra Türkiye’ye ilk defa getirecekleri taşıt için yurt dışında yerleşik olma koşulu (taşıtın getirilmesi istenilen tarihten geriye doğru son 1 yılda 185 gün fiilen yurt dışında bulunma) aranmaz. TGB dışında yerleşik kişilerden TGB dışından emekli olanlar ile Türkiye’de oturma iznine sahip TGB dışından emekli yabancıların bu durumlarını belgelendirmeleri halinde, TGB dışında adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtlarına geçici ithal izni verilmektedir.[3]

Esasen TGB sınırları içerisinde yerleşik kişilerin, geçici ithalat izni ile taşıt getirmesi ve/veya getirilen taşıtları kullanma hakkı yoktur.[4] Ancak, TGB içerisinde yerleşik kişiler, acil bir durum halinde ve bu durum süresince araç sahibinin de araçta bulunması şartıyla taşıtı kullanabilecektir.[5] Ayrıyeten, taşıtın, süreklilik bulunmaması ve kişisel kullanım konusunun hizmet sözleşmesinde belirtilmesi şartıyla, izin hak sahibi tarafından istihdam edilen veya usulüne uygun olarak yetkili kılınan TGB sınırlarında yerleşik gerçek kişi tarafından kullanılmasına izin verilmektedir.[6] TGB sınırlarında yerleşik gerçek bir kişi tarafından süreklilik arz etmemek koşuluyla taşıtın kullanılması sırasında, izin hakkı sahibinin TGB içerisinde bulunması mecburidir.[7]

• Taşıtın yurt dışında tescili şartı

Taşıtın geçici ithalat izni verilebilmesi için taşıtların Türkiye Gümrük Bölgesi (“TGB”) dışında yerleşik bir kişi adına kaydedilmiş olmasıyla birlikte TGB dışında tescil edilmiş olması veyahut TGB dışında yerleşik bir kişiye ait olduğunun belgelendirilebiliyor olması gerekir.[8]

Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde ikamet eden kişilerin ise ikamet yerleri dışındaki Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde adlarına kayıtlı taşıtları getirmesi de mümkündür.[9]

• Başkası adına taşıt getirilmesi

Başkası adına kayıtlı ve tescilli taşıtların vekaleten getirilebilmesi de mümkündür. Ancak böyle bir durumda hem vekaleten taşıtı getiren kişinin hem de taşıt sahibinin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik olma koşulunu sağlaması gerekir. Taşıtın vekaletname veya kiralama yoluyla Türkiye’ye getirilmesi halinde duruma uygun olarak aşağıdaki belgelerden birinin gümrük idaresine sunulması şarttır;

• Elçilik, konsolosluk veya noter onaylı bir vekaletname ya da taşıtı getiren şahıs ile taşıtın mülkiyet sahibinin giriş gümrük idaresinde hazır bulunmaları halinde, bu kişilerin kendi aralarında düzenleyecekleri ve gümrüğün onaylayacağı bir vekaletname
• Gerçek kişilerin kendi aralarında düzenlediği ve ilgili ülkenin gümrük, belediye, emniyet veya mahkeme gibi resmi makamlarına onaylatılmış olan belge
• Kiralanmak suretiyle (rent a car) getirilen taşıtlar için kira sözleşmesi

Tüzel kişiliklerin mülkiyetindeki taşıtlar (otomobil, minibüs, arazi taşıtı, kamyonet ve motosiklet) vekaletname ile Türkiye’ye getirildiği takdirde 90 güne kadar süre verilmektedir.[10] Tüzel kişiliklere ait taşıtların vekaletname ile Türkiye’ye getirilmesi halinde ise aşağıda yer alan belgelerin noter veya konsolosluk onaylı örneklerinin gümrük idaresine ibraz edilmesi zaruridir;

• Firma sahibi veya yönetim kurulunun imza ve onayını içeren vekaletname
• Tüzel kişiliklere ait taşıtları getirecek kişilerin şirket ortağı veya çalışanı olduğunu gösterir belge

Türkiye’ye giriş esnasında taşıtı getiren kişi; ehliyetini, taşıtın yurt dışı mülkiyet belgesini ve Türkiye’de geçerli sigorta poliçesini yetkililere ibraz etmek durumundadır. Ancak, Türkiye’de geçerli bir sigorta poliçesi bulunmaması halinde gümrükte sigorta işlemi yapılması mümkündür.

D.  Yabancı Plakalı Taşıt Getirilmesinde Tanınan Muafiyetler

Yerleşim yerini Türkiye Gümrük Bölgesi’ne nakleden gerçek kişilere ait kullanılmış motorsuz veya motorlu özel nakil vasıtaları (otomobil), aşağıda belirtilen hallerde gümrük vergilerinden muaf olarak serbest dolaşıma sokulabilir[11];

• TGB dışında en az 24 (yirmi dört) ay ikamet ettikten sonra, yerleşim yerini TGB’ye kesin olarak nakleden gerçek kişiler
• Yurt dışındaki milli veya milletlerarası kadrolara atanıp da bu görevlerinden dönen kamu görevlileri (24 ay ikamet şartı aranmaz)
• Türk vatandaşlığına geçmek suretiyle yerleşim yerini yabancı bir ülkeden TGB’ye kesin olarak nakleden kişiler (24 ay ikamet şartı aranmaz)

Söz konusu muafiyetten istifade edilebilmesi için ayrıca motorlu veya motorsuz özel nakil vasıtalarının, kişilerin Türkiye’ye son giriş tarihinden en az altı ay öncesinde yurt dışında bulundukları ülkede adlarına kayıtlı olması ve adlarına kaydının yapıldığı yıl itibarıyla, kayıt ve model yılı dahil taşıtın üç yıldan eski olmaması gerekir. Ticari nakil vasıtaları ise muafiyetten faydalanamaz.[12]

Mevzuat hükümlerinde belirtilen şartların tamamı sağlanmış ve yabancı bir ülkede yeniden ikamet tesis edilmiş olsa dahi, serbest dolaşıma giriş tarihinden itibaren beş yıl geçmedikçe, aynı kişilerin motorlu veya motorsuz özel nakil vasıtalarını muafiyet kapsamında serbest dolaşıma sokma talepleri reddedilir.[13]

Aynı zamanda, taşıtın Türkiye’ye girişinin yapılacağı tarihten itibaren geriye doğru son 1 yıl içerisinde taşıtı getirmek isteyen (taşıt sahibi) kişinin ve taşıtın en az 185 gün fiilen yurtdışında bulunması şarttır. Bir başka deyişle, taşıtla birlikte Türkiye’ye giriş yapılmak istenen tarihten geriye doğru son 1 yıl içerisinde 180 günden fazla Türkiye’de kalan kişinin taşıtı ülke sınırlarına sokması mümkün değildir.

Her halükârda, tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilecek eşyadan ithalat vergilerini karşılayacak tutarda teminat alınacaktır.[14]

E.  İzin Hakkı Sahibinin Hakları, Sorumlulukları ve Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Getirilen taşıtın, taşıt sahibi kişi haricinde yurt dışında yerleşik (taşıt getirilmek istenilen tarihten itibaren geriye doğru son 1 yılın 185 gününü yurt dışında geçirmiş) eş, anne, baba ve çocuklar kullanabilir.[15] İzin hakkı sahibi taşıt içinde bulunsa dahi belirtilen kişiler dışında taşıtın kullanılması (acil durumlar hariç olmak üzere) mümkün değildir.

Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Seri No: 1) madde 26 kapsamında getirilen taşıtlardan;

• Turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici olarak ithal edilen taşıtlar, taşıt sahibinin, ikamet yeri Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunan eşi veya usul ya da füruu olan kişilerce,
• Geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında geçici olarak ithal edilen taşıtlar, taşıt sahibinin eşi veya usul ya da füruu olan kişilerce,
• Belirli bir süre görev yapmak üzere Türkiye’ye gelen kişi tarafından getirilen taşıtlar, özel bir hizmet akdi ile taşıt sürücüsü olarak istihdam edilen Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişi tarafından,
• Yukarıda belirtilen durumlar dışındaki taşıtlar, geçici ithal izni verilen kişinin taşıtta bulunması koşuluyla seyahat süresince üçüncü şahıslarca kullanılabilir.

Geçici giriş belgesi, yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi veya yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamındaki taşıtlar için düzenlenen geçici trafik tescil belgelerine “satılamaz” kaydının yanı sıra, “ruhsatta adı kayıtlı kişi, eşi veya usul ya da füruu olan kişiler dışında başka kişilerce kullanılamaz” ibaresi konulur. Taşıtın özel bir hizmet akdi ile istihdam edilen kişi tarafından kullanılmasına gümrük idaresince izin verilmesi hâlinde, bu durum geçici trafik tescil belgesinde ayrıca belirtilir.

Bu noktada mevzuat düzenlemeleri, ilgili taşıtın izin hakkı sahibi ve yetkili yakınları dışında kullanılmadığının tespiti ve kontrolü amacıyla izin hakkı sahibine oldukça kapsamlı bir mükellefiyet yüklemektedir. Öyle ki, taşıtı Türkiye’de bırakarak yurt dışına çıkacak olan izin hakkı sahibi, en yakın gümrük idaresine taşıtı kimsenin kullanmayacağına dair taahhütname vermeli veya taşıtı gümrük idaresinin gözetimine bırakmalıdır. Pasaport işlemleri sırasında söz konusu işlemlerin gerçekleştirilmediğinin tespit edilmesi halin izin hakkı sahibi pasaport işlemlerinden önce gümrük idaresine yönlendirilecektir.

Anlaşılacağı üzere resmi mercilere taahhütte bulunmak veya taşıtı gümrük idaresi gözetimine bırakmak şartlarına aykırı hareket eden izin hakkı sahibinin ülke dışına çıkması mümkün olmayacaktır. Dolayısıyla, izin hakkı sahibinin yurt dışında bulunduğu süre boyunca ilgili taşıtın herhangi biri tarafından kullanılması yasaklanmıştır.

Çalışma hayatının sürdürülüyor olması veya emekli olunması arasında bir ayrım yapılmaksızın TGB dışında yerleşik Türk vatandaşı, çifte vatandaş veya mavi kart sahibi kişilerce Türkiye’ye getirilen taşıt esasen en fazla iki yıl (730 gün) müddetle Türkiye’de kullanılabilir. Türkiye’de oturma izni bulunmayan yabancı uyruklu kişilere (mavi kart sahipleri hariç) verilen süre 180 günde toplam 90 gündür. Türkiye’de oturma izni bulunan yabancı uyrukluların taşıtlarına verilecek süre ise 730 günü aşmamak üzere ikamet tezkeresinde belirtilen süre kadar olabilmektedir. Bu hallerde, süre sonunda aracın Türkiye Gümrük Bölgesi dışarısına çıkartılması gerekirken; taşıtla Türkiye’ye her giriş yapılması esnasında 185 gün yurt dışında bulunma şartı gümrük idaresinde tekrar kontrol edilecektir. [16]

İzin hakkı sahibine tanınan iki yıllık yurtta kalma süresi dolmadan çıkış yapılması halinde, arta kalan süreyi kullanabilmek için yurt dışında yerleşiklik şartının sağlanıyor olması aranır. Anılan koşula uygun olunmaması halinde taşıtın Türkiye’ye girişine izin verilmez. İstisnai olarak, geçici ithal izin sürelerinin tamamını kullanmadan taşıtıyla Türkiye dışına çıkan yurt dışından emekliler yönünden, izin süresi içinde olmak koşuluyla izinden kalan sürelerini kullanmak üzere taşıtı yeniden Türkiye Gümrük Bölgesi’ne sokmaları halinde 185 gün yurt dışında bulunma şartı aranmaz.[17]

İki yıllık sürenin tamamının kullanılmasından itibaren 185 gün süreyle taşıt getirilmesi hakkı donar. Bu süre boyunca farklı bir taşıtla gümrüğe başvuruda bulunulsa dahi taşıtın Türkiye’ye girişine müsaade edilmez. Fakat, Türkiye’ye yeniden taşıt getirmek için süresi bulunmayan veya yurt dışında yerleşik olma koşulundaki 185 gün şartını sağlayamayan Avrupa Birliği ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği ülkelerinde ikamet eden kişilerin bu ülkelerde adlarına kayıtlı olan taşıtlarına yılda bir kez olmak üzere bir aylık süre verilir.[18]

Mevzuata aykırı hareketler nedeniyle vergi kaybına neden olan işlemlere uygulanacak cezalar 4458 sayılı Gümrük Kanunu (“GK”) madde 238’de düzenlenmiştir;

“1. 241 inci maddenin üçüncü fıkrasının (h), (l) ve (m) bentleri, dördüncü fıkrasının (g) ve (h) bentleri ile beşinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç;
a) Dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali hâlinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı,
b) Tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlara ilişkin rejim ihlallerinde, gümrük vergileri tutarının dörtte biri,
c) Dahilde işleme rejimi ve gümrük kontrolü altında işleme rejimine ilişkin hükümler ihlal edilmekle birlikte, rejim kapsamı ithal eşyasının işleme faaliyetindeki hâli veya işlem görmüş ürün hâli de dahil olmak üzere, gümrük gözetiminden mevzuata aykırı olarak çıkarılmamış olduğunun tespiti hâlinde, ithal eşyasının gümrük vergileri ile ilgili rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar,”
d) (b) bendinde belirtilen taşıtlar hariç olmak üzere, geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda gümrük vergileri ile rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar, idari para cezası verilir…“

Taşıtların yurtta kalma sürelerinin bitimini takip eden; 1 (bir), 2 (iki) ve 3 (üç) aylık süre içerisinde yurt dışı edilmeleri halinde 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranları üzerinden belirlenen para cezaları uygulanır.[19]

Taşıtın izin süresi bitiminden itibaren üç ay içerisinde yurt dışı edilmemesi, hak sahibi olmayan kişilerce kullanılması, satılması, kiraya verilmesi, taahhütname verilmeden yurt dışına taşıtsız çıkış yapılması vb. rejim hükümlerinin ihlali halinde GK madde 238’de belirtildiği üzere taşıtın gümrük vergilerinin ¼ (dörtte biri) oranında para cezası tahsil edilerek taşıt yurt dışı edilir.[20]

Çok vatandaşlık sahibi olan kişiler yönünden birden fazla taşıt getirilebilmesi öngörülmemiştir. Bu nedenle, geçici ithalat hükümleri çerçevesinde turistik kolaylıklar kapsamında kişisel kullanıma mahsus sadece bir adet yabancı plakalı araç Türkiye’ye getirilebilir. Turistik kolaylıklar kapsamında getirilen taşıtlar pasaporta kaydedilerek kullanım hakkına ilişkin kanuni süreye ilişkin meşruhat bilgisi girilir.[21]

F.  Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Karnesi (“YTGGK) ve Yabancı Taşıtlar Geçici Giriş Formu Hakkında (“YTGGF)”

Çok vatandaşlık sahibi Türk vatandaşları hariç olmak üzere, TGB dışında yerleşik kişilerden, Türkiye’ye belirli bir süre görev yapmak veya öğrenimde bulunmak için gelenler ile Türkiye’de geçici olarak oturma iznini haiz emekli yabancıların ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için gümrük idarelerince teminat karşılığında düzenlenen ve yalnız Türkiye için geçerli olan YTGGF verilir.[22]

Söz konusu taşıtların çalışma veya öğrenim süresi içerisinde TGB içerisinde bulundurulması mümkündür. Ancak, söz konusu kişilerin Türkiye’de çalışmaya veya öğrenime başladıkları tarih itibarıyla yurt dışında yerleşiklik şartını sağlamaları ve çalışmaya veya öğrenime kesintisi olarak devam etmeleri gerekir.

• Çok vatandaşlık sahibi kişiler yönünden

Çok vatandaşlık sahibi olmasına rağmen izin almak suretiyle Türk vatandaşlığından çıkan mavi kart sahipleri; trafiğe tescil edilmek üzere yabancı plakalı taşıt getirebilmek için Türk vatandaşlığından çıktıktan sonra 185 gün yurt dışında bulunması şartına uymalıdır.[23]

• Teminat şartı

YTGGF kapsamında yabancı taşıt getirilebilmesi için taşıtın gümrük vergilerinin %20 fazlası tutarında teminat verilmelidir. YTGGK için ödenmesi gereken teminat miktarı ise yetkili kefil kuruluş olan Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu – TURİNG tarafından belirlenmektedir.

• Taşıta ilişkin sınırlamalar ve taşıtın Türkiye’de kalma süresi

Açıklandığı üzere YTGGK ve YTGGF yollarıyla geçici olarak ithal edilen taşıtlara İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünce MA-MZ plakaları temin edilir. MA-MZ plakalı taşıtlar yönünden 3 yıllık yaş sınırı aranmaz.

Öte yandan, Taşıtın Türkiye’de kalmasına dair, ilgili kişinin ikamet tezkeresi ve çalışma izni süreleri ile öğrenim süresi de göz önünden bulundurularak her defasında 2 yılı geçmeyecek şekilde izin verilir.

• Firma ortağı olan kişilerin yabancı plakalı taşıt getirmesi

Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Seri No: 1) madde 11/5;

“Firma ortağı olarak yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi ve yabancı taşıtlar geçici giriş formu Kapsamında taşıt getiren şahısların ortak olduğu tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olması ve bu durumun şirket ana sözleşmesinde yer alması gerekir.”

Öyle ki, Tebliğ hükmünde firma ortakları yönünden 185 günlük yurt dışında yerleşik bulunma şartının arandığından bahsedilmemiştir.

Ne var ki, Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Seri No: 1) madde 4/o hükmünde “yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi” şöyle tanımlanmıştır;

“Yabancı taşıtlar geçici giriş karnesi: Çift uyruklu Türk vatandaşları hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerden, Türkiye’ye belirli bir süre görev yapmak veya öğrenimde bulunmak için gelenler ile Türkiye’de geçici olarak oturma iznini haiz emekli yabancıların ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için kefil kuruluşlarca verilen ve yalnız Türkiye için geçerli olan teminat hükmünde olan belgeyi…”

Söz konusu tanım nedeniyle yurt dışında yerleşik olma koşulunun firma ortakları yönünden de aranacağı düşünülmektedir. Ayrıca, Dışişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı Çağrı Merkezi, İzmir Gümrük Müdürlüğü, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Misafir Plaka Departmanı ile haricen yapılan görüşmelerde, yabancı firma ortağı olarak yabancı taşıtları geçici giriş karnesi ve yabancı taşıtlar geçici giriş formu kapsamında getirecek şahısların da 185 günlük yurt dışında yerleşik bulunma şartına dahil olduğu belirtilmiştir.

G.  Genel Değerlendirme

 Yukarıda yer alan incelemeler neticesinde kısaca;

• Vergi muafiyeti sağlanması amacıyla yurt dışından yabancı plakalı araç getirilmesinde esasen son 1 sene içerisinde 185 gün yurt dışında yerleşik olma şartıyla,
• YTGGK ve YTGGF uyarınca geçici ithal edilen taşıtlar yönünden yurt dışında yerleşik yabancıların veya çok vatandaşlık sahibi olup izin alarak Türk vatandaşlığından çıkanların Türkiye’ye belirli bir süre görev yapmak veya öğrenimde bulunmak için gelmesi veyahut Türkiye’de geçici olarak oturma iznini haiz emekli yabancıların teminat yatırmaları suretiyle,
• Firma ortağı olarak yabancı taşıtları YTGGK ve YTGGF kapsamında getiren şahısların ortak olduğu tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olduğunun şirket ana sözleşmesinde belirtilmesi (ve yurt dışında yerleşik olmak) koşuluyla

vergi muafiyetlerinden yararlanılarak yabancı plakalı kara taşıtlarının Türkiye Gümrük Bölgesi sınırlarına sokulması mümkündür.

H.  Sonuç

Yabancı plakalı kara taşıtlarının Türkiye Gümrük Bölgesi’ne vergi muafiyeti kapsamında getirilebilmesi için yurt dışında yerleşik olma şartı aranmaktadır. Bu nedenle son 1 sene içerisinde en az 185 gün yurt dışında ikamet etme koşulunun sağlanmasının, hali hazırda sosyal yaşantısını ve ticari faaliyetlerini Türkiye sınırlarında gerçekleştiren kişiler yönünden epey güç olduğu düşünülmektedir.

YTGGK ve YTGGF uyarınca yurt dışında yerleşik olma koşulunun sağlanmasıyla Türkiye’de sigortalı olarak çalışılan süre boyunca veya öğrenimde bulunulduğu müddetçe yabancı plakalı araç temin edilmesi amacıyla salt bu neden üzerinden Türk vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkılması önerilmemektedir.

Mevzuat hükümleri ve ilgili kurum ve kuruluşlarla yapılan görüşmeler çerçevesinde firma ortağı olarak yabancı plakalı kara taşıtını Türkiye’ye getirmek isteyen kişiler için de yurt dışında yerleşik olma koşulunun aranacağı ve ilgili ön şarta uyum sağlanmasının hali hazırda sosyal yaşantısını ve ticari faaliyetlerini Türkiye sınırlarında gerçekleştiren kişiler yönünden epey güç olduğu yorumlanmaktadır.

Öte yandan, yabancı plakalı özel kara taşıtlarıyla Türkiye Gümrük Bölgesi’ne giriş yapacak kişilerin gümrük kayıt işlemlerini daha hızlı sonuçlandırmaları adına Taşıt Ön Beyan Uygulaması kurulmuştur. Başvuruda bulunacak kişiler yönünden bu Uygulamanın kullanılması tavsiye edilir.[24]

 

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

 

[1] TVK madde 3/b: Türk vatandaşının aynı anda birden çok vatandaşlığa sahip olması

[2] http://www.mfa.gov.tr/araclarla-ilgili-hususlar.tr.mfa, madde 1. (Son erişim: 25.02.2020) https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E: 25.02.2020)

[3] BKK madde 19/5.

[4] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E: 25.02.2020)

[5] BKK madde 17.

[6] BKK madde 19/3.

[7] BKK madde 18.

[8] BKK madde 16.

[9] http://www.mfa.gov.tr/araclarla-ilgili-hususlar.tr.mfa, madde 4. (Son erişim: 25.02.2020)

[10] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E:25.02.2020)

[11] BKK madde 46.

[12] BKK madde 47/1 ve 47/4.

[13] BKK madde 47/5.

[14] BKK madde 41.

[15] BKK madde 47/2.

[16] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E:25.02.2020)

Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Seri No: 1), madde 6/4.

[17] Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Seri No: 1), madde 6/2.

[18] Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Seri No: 1), madde 6/3.

[19] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E:25.02.2020)

[20] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E:25.02.2020)

[21] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E:25.02.2020)

[22] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E:25.02.2020)

[23] https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/yolcu-beraberi-tasitlar (S.E:25.02.2020)

[24] Uygulamaya erişim için: https://www.turkiye.gov.tr/gtb-tasit-on-beyan (Son erişim: 25.02.2020) ve https://uygulama.gtb.gov.tr/Tasit1OnBeyan/ (Son erişim: 25.02.2020)