A.  Giriş

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda[1] (“Kanun”) düzenlenen trafik kaza tespit tutanağı, kazaya karışan taraflar arasında çıkabilecek hukuki uyuşmazlıkların çözümüne esas olan resmi bir belgedir. Kanun’da her ne kadar tutanağın trafik zabıt ve kolluk kuvvetleri tarafından düzenleneceğinden bahsedilse de Hazine Müsteşarlığının 2007/27 sayılı Genelgesi ile 01.04.2008 tarihinden itibaren yalnız maddi hasarla sonuçlanan trafik kazalarında, kazaya karışan kişilerin de kendi aralarında trafik kazası tespit tutanağı yerine geçecek anlaşma tutanağını düzenleyebilmeleri mümkün hale gelmiştir. Bu şekilde düzenlenecek tutanaklar Kanun’a uyulmuş olması koşuluyla trafik zabıtasınca düzenlenen trafik kaza tespit tutanağı hükmünde sayılacaktır.

Kâğıda basılı kaza tespit tutanaklarına ek olarak 2014 yılından bu yana Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) tarafından geliştirilen mobil kaza tutanağı uygulaması ile tutanakların akıllı telefonlardan da doldurulması mümkün hale gelmiştir.

B.  Sürücülerin Düzenleyemeyeceği Kaza Tespit Tutanakları

 Trafik kazası tespit tutanağı, “kaza yerinin durumu ile kazaya ilişkin iz ve delillerin, kazaya karışan sürücülerin, varsa ölü veya yaralıların, hasar veya zarara ilişkin bilgilerin, kaza gün ve saati ile gerekli görülen diğer hususların belirtildiği, kazaya ve olay yerine ilişkin bir kroki de ihtiva etmesi gereken, taraflarca yahut trafik zabıtası veya genel zabıtaca düzenlenen, aksi sabit oluncaya kadar geçerli bir tespit tutanağı”[2] şeklinde tanımlanabilir.

Kaza tespit tutanağı düzenlemedeki amaç, kazanın meydana geliş şeklini göstermek olup tutanaklar, tarafların kusur oranları göstermez. Zira kazaya karışan tarafların kusur derecelerini belirleyecek olan sigorta şirketidir.

Sigorta işlemleri açısından oldukça önemli olan kaza tespit tutanağının, maddi hasarlı trafik kazası halinde, kazaya karışan taraflarca hazırlanması zorunludur. Ancak aşağıda sayılan hallerde kaza tespit tutanağı sürücüler tarafından tutulmaması gerekmektedir:

Kazaya bir araç karıştıysa (tek taraflı maddi hasarlı trafik kazası ise)
 Araçlardan biri 18 yaşından küçük biri tarafından kullanılıyorsa
 Kazaya karışan sürücülerden birinin ehliyeti yoksa ya da kullandığı araç için yeterli değilse
 Araçlardan en az biri trafik sigortasına sahip değilse
 Sürücülerden birinde alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı şüphesi bulunuyorsa
 Sürücülerden birinde akıl sağlığı şüphesi varsa
Kazaya karışan araçlardan biri kamu kurum ve kuruluşlarına aitse[3]
 Kazada kamu malına veya üçüncü kişilere ait eşyalara zarar verilmişse
 Kazada sürücü veya yayalarda ölüm veya yaralanma varsa

Yukarıdaki durumlardan birinin geçerli olduğu halde kaza tutanağı trafik ekipleri tarafından tutulmalıdır. Aksi halde taraflar arasında düzenlenmiş kaza tespit tutanağı geçerli olmayacaktır.

C.  E-Devlet Üzerinden Kaza Tespit Tutanağının Sorgulanması

03.01.2022 tarihinde T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm ofisi internet sitesinde, 01.01.2022 tarihinden itibaren kolluk kuvvetlerince tanzim edilen kaza tespit tutanaklarına erişim için e-Devlet hizmetinin açıldığını duyurmuştur.

Bu kapsamda kaza tespit tutanaklarına
 gerçek kişiler için : https://www.turkiye.gov.tr/egm-maddi-hasarli-trafik-kazasi-tespit-tutanagi-sorgulama-gercek-kisi
 tüzel kişiler için : https://www.turkiye.gov.tr/egm-maddi-hasarli-trafik-kazasi-tespit-tutanagi-sorgulama-tuzel-kisi sorgulama ekranlarından ulaşılabilmektedir.

E-devlet üzerinden kaza tespit tutanağı sorgulamak için şu adımların izlenmesi gereklidir:
1.  E-Devlet sistemine giriş
2.  Arama kutusuna “kaza tespit tutanağı” yazarak çıkan ekrandan “Gerçek Kişi” ya da “Tüzel Kişi” seçimi
3.  Açılan sayfada “Sorgu Türü” seçimi[4]

Böylece, 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren karışılan maddi hasarlı bir trafik kazası var ise detaylı bir şekilde listelenecektir.

Saygılarımızla
Gülaç Hukuk Bürosu

[1] Bkz: 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 83
[2] YHGK, E:2017/2190, K:2020/205, T:25.02.2020
[3] Sağlık Bakanlığı’na ait ambulans ve acil sağlık araçları hariç
[4] “Sürücü olarak karıştığım kazalar” ya da “Sahibi olduğum araçların karıştığı kazalar” yazan sorgulardan birinin seçilmesi gereklidir.