Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının İş Hukkuna Etkileri Sıkça Sorulan Sorular
♦ Yeni Düzenlemeler Kapsamında İşçilerin İş Sözleşmeleri Feshedilebilir mi?
17.04.2020 tarihinden itibaren 3 (üç) ay süreyle işveren tarafından feshedilemeyecek olup belirtilen fesih yasağından yalnızca İş Kanunu madde 25./II’de düzenlenen, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler ile gerçekleştirilen haklı nedenle derhal fesih halleri istisna tutulmuştur. Bir başka deyişle 17.04.2020 tarihinden 17.07.2020 tarihine kadar işçinin iş akdi işveren tarafından yalnızca ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller sebebiyle feshedilebilecektir.
♦ Hangi İşyerleri Fesih Yasağı Kapsamındadır?
İş Kanunu kapsamında olduğuna bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi fesih yasağı kapsamına alınmıştır.
♦ Fesih Yasağına Aykırılığın Yaptırımı Nedir?
Fesih yasağına iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilecektir.
♦ Fesih Yasağı Kapsamında Hangi SGK Kodları ile Çıkış Yapılabilmektedir?
İşveren tarafından fesih durumunda yalnızca 29 numaralı kodla çıkış yapılabilmektedir.
♦ Fesih Yasağı Süresince İşçi Kendisi İstifa Edebilir mi?
İşçinin istifa etmesini engelleyen herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
♦ İşçiler Ücretsiz İzne Gönderilebilir Mi?
İş Kanunu’nda daha önce ücretsiz izin kavramı bulunmamakta olup uygulamada ücretsiz izin işveren tarafından teklif edilip işçi tarafından kabul edilmesi usulü ile yapılmakta idi. Ancak 7244 sayılı Kanun ile getirilen düzenleme uyarınca İşveren, 17.04.2020-17.07.2020 tarihleri işçiyi tamamen veya kısmen -işçinin iznini almadan- ücretsiz izne ayırabilecektir.
♦ İşçi Ücretsiz İzne Ayrıldığı İçin İş Sözleşmesini Feshedebilmekte Midir?
Hayır. İşverenin işçiyi ücretsiz izne ayırması işçiye geçerli nedenle iş sözleşmesini fesih hakkı vermemektedir.
♦ Fesih Yasağı Süresince Deneme Süresinde Bulunan İşçinin İş Adi Feshedilebilmekte Midir?
Deneme süresinde bulunan işçinin fesih yasağından istisna tutulmasını düzenleyen herhangi bir madde bulunmamakta olup işveren deneme süresinde çalışan işçinin iş akdini feshederse belirtilen idari para cezası uygulanacaktır.
♦ İşçinin Çalışmamak İstememesi Durumunda İşveren Tarafından Başvurulabilecek Yollar Nelerdir?
a- Mümkünse evden çalışma sistemine geçilebilir.
b- İşçiye varsa yıllık izin hakkı kullandırılabilir.
c- Şartlar sağlanıyorsa kısa çalışma başvurusu yapılabilir.
d- İşçi ücretsiz izne ayrılır.
♦ Nakdi Ücret Desteği Kimlere Ödenecektir?
7244 Sayılı Kanun çerçevesinde ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğine hak kazanamamış,
15.03.2020’den sonra işten çıkarılmış ve İş Kanunu’nun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğine hak kazanamayan,
Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almayan işçilere nakdi ücret desteği verilecektir.
♦ Nakdi Ücret Desteğinin Miktarı Ne Kadardır?
İşsizlik Sigortası Fonu’ndan her gün için 39,24-TL nakdi ücret desteği fesih yasağı süresince verilecektir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmayacaktır.
♦ Emekli Çalışanlar Ücretsiz İzne Ayrılması Durumunda Nakdi Ücret Desteğinden Yararlanabilir Mi?
Hayır. Nakdi ücret desteğinden yararlanabilmesi için herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yardım almamak ön koşul olduğu için emekliler nakdi ücret desteğinden yararlanamamaktadır.
♦ Ücretsiz İzne Ayrılan Bir Çalışanın Çalışmasına Devam Etmesinin Yaptırımı Var Mı?
7244 sayılı Kanun uyarınca ücretsiz izne ayrılarak ücret desteğinden yararlanan işçinin, işveren tarafından fiilen çalıştırılmaya devam ettiğinin tespit edilmesi halinde bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere; İş Kanunu’nda fiilin işlendiği tarihte belirtilen aylık brüt asgari ücret tutarında Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından idari para cezası uygulanacaktır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
♦ Ücretsiz İzin Kıdem Tazminatı Hesabında Dikkate Alınır Mı?
Hayır. Yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre işçinin ücretsiz izinde olduğu süre kıdem tazminatı hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.
♦ Kısa Çalışma Ödeneğine Hangi İşverenler Başvurabilir?
CoVID-19 sebebiyle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak en az üçte bir oranında azaltan veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetini tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durduran işverenler kısa çalışma başvurusu yapabilecektir.
♦ Kısa Çalışma Başvuruları Nasıl Yapılmaktadır?
İşverenler; gerekli belgeleri bağlı bulundukları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine göndermek suretiyle başvuru yapabilmektedir. Elektronik posta adreslerine https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/basvuru-icin-gerekli-belgeler-ve-il-iletisim-adresleri/ adresinden ulaşılabilmektedir.
♦ Kısa Çalışma Ödeneği Başvurularında İnceleme Sonucu Beklenmekte Midir?
7244 sayılı Kanun uyarınca COVID -19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecektir.
♦ Kısa Çalışma Ödeneği Süresince İşçiye Maaşının Geri Kalanı Ödenebilir Mi?
Kısa çalışma süresince işçiye ek bir ücret ödenemeyecek olup ücret verilecekse ücret adı altında değil ikramiye adı altında yapılması İŞKUR tarafından sözlü bir bilgi olarak verilmiştir.
♦ Kısa Çalışma Ödeneği Başvurusu İçin Yanlış Bilgi Verilmesinin Yaptırımı Nedir?
İşverenlerin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemelerin, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
♦ Uzaktan Çalışma Nedir?
İşçinin iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirilmesi esasına dayalı kurulan iş sözleşmesidir.
♦ Sonradan Uzaktan Çalışmaya Geçilmesi Sözleşmenin Niteliğini Değiştirir Mi?
Hayır. Sonradan uzaktan çalışma sistemine geçilmesi sözleşmenin niteliğini değiştirmemekte olup sözleşme tam zamanlı ise tam zamanlı kısmi ise kısmi olarak devam edecektir. Bu kapsamda uzaktan çalışma sistemine geçilmesi işçiye fesih hakkı vermemektedir.
♦ Uzaktan Çalışma Esnasında İşçinin Yaşayacağı Kaza/ Hastalık İş Kazası Sayılır Mı?
İş görme esnasında işçinin başına bir şey gelmesi iş kazası niteliğinde sayılmaktadır. Bu sebeple uzaktan çalışma esnasında da yalnızca iş görme esnasında işçinin yaşayabileceği kazalar iş kazası olarak nitelendirecektir.
Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu