A.  Giriş

16.05.2021 tarihinde İçişleri Bakanlığı internet sitesinde yayınlanan Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi (“Genelge”) ile 29 Nisan 2021 – 17 Mayıs 2021 tarihleri arasında uygulanan tam kapanma tedbirlerini takiben 17 Mayıs 2021 Pazartesi günü saat 05.00’ten 1 Haziran 2021 Salı günü saat 05.00’e kadar sürecek olan kademeli normalleşme döneminde uygulanacak tedbir ve kısıtlamalar açıklanmıştır.

B.  Sokağa Çıkma Kısıtlamaları Hakkında

Kademeli normalleşme döneminde;
 > hafta içleri saat 21.00 – 5.00 arasında,
 > hafta sonları ise Cuma günleri saat 21.00’den Pazartesi günleri saat 05.00’e kadar^[1]
sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacaktır.

Sokağa çıkma kısıtlaması süresince üretim, imalat, tedarik ve lojistik zincirlerinin aksamaması ve sağlık, tarım ve orman faaliyetlerinin sürekliliğinin sağlanması amacıyla aşağıda sayılan kişiler ve yerler istisna kapsamında olduğunu belgelemek ve muafiyet nedeni/güzergahı ile sınırlı olmak kaydıyla sokağa çıkma kısıtlamalarından muaf tutulacaktır:
 ►TBMM üyeleri ve çalışanları,
 ►Kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar^[2],
 ►Gerekli kamu kurum ve kuruluşları^[3], buralarda çalışanlar ile ibadethanelerdeki din görevlileri,
 ►Acil Çağrı Merkezleri, Vefa Sosyal Destek Birimleri, İl/İlçe Salgın Denetim Merkezleri, Göç İdaresi, Kızılay, AFAD ve afet kapsamındaki faaliyetlerde görevli ve gönüllü olanlar,
 ►Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri ile buralarda çalışanlar, hekimler ve veteriner hekimler,
 ►Zorunlu sağlık randevusu olanlar^[4],
 ►İlaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyet yürüten iş yerleri ile buralarda çalışanlar,
 ►Üretim ve imalat tesisleri ile inşaat faaliyetleri ve bu yerlerde çalışanlar,
 ►Bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, sulanması, işlenmesi, ilaçlanması, hasadı, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar,
 ►Tarımsal üretime ilişkin zirai ilaç̧ tohum, fide, gübre vb. ürünlerin satışı yapılan işyerleri ve buralarda çalışanlar,
 ►Yurt içi ve dışı taşımacılık ve lojistiğini yapan firmalar^[5] ve bunların çalışanları,
 ►Ürün ve/veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde^[6], yurt içi ve yurt dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar,
 ►Oteller ve konaklama yerleri ile buralarda çalışanlar,
 ►Sokak hayvanlarını besleyecek olanlar, hayvan barınakları/çiftlikleri/bakım merkezlerinin görevlileri/gönüllü çalışanları ve ^[7]Hayvan Besleme Grubu üyeleri,
 ►^[8]Evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkanlar,
 ►Akaryakıt istasyonları, lastik tamircileri ve buralarda çalışanlar,
 ►Sebze/meyve ve su ürünleri toptancı halleri ile buralarda çalışanlar,
 ►Gazete, dergi, radyo, televizyon ve internet medya kuruluşları, film, dizi ve reklam yapım şirketleri, medya takip merkezleri, gazete basım matbaaları, bu yerlerde çalışanlar ile gazete dağıtıcıları, turkuaz basın kartı sahibi basın mensupları,
 ►Ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı işyerleri, ekmek dağıtımında görevli olan araçlar ile buralarda çalışanlar,
 ►Cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar^[9] ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar,
 ►Doğalgaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet gösteren büyük tesis ve işletmeler^[10] ile bu yerlerde çalışanlar,
 ►Elektrik, su, doğalgaz, telekomünikasyon vb. kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar ile teknik servis çalışanları,
 ►Kargo, su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri ve çalışanları,
 ►Mahalli idarelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, karla mücadele, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere çalışacak personeli,
 ►Şehir içi toplu ulaşım araçlarının^[11] sürücü ve görevlileri,
 ►Yurt, pansiyon, şantiye gibi toplu yerlerde kalanların temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar,
 ►İş sağlığı ve güvenliği ile iş yerlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla iş yerlerinde bulunması gerekli olan çalışanlar^[12],
 ►Otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi özel gereksinimi olanlar ile bu kişilerin veli/vasi veya refakatçileri,
 ►Mahkeme kararı çerçevesinde çocukları ile şahsi münasebet tesis edecekler,
 ►Yurt içi ve yurt dışı müsabaka ve kamplara katılacak olan milli sporcular ile seyircisiz oynanabilecek profesyonel spor müsabakalarındaki sporcu, yönetici ve diğer görevliler,
 ►Çalışanları inşaat alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı devam eden büyük inşaatlar ile buralarda çalışanlar^[13],
 ►Bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezleri ile çalışanları^[14],
 ►ÖSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacağını belgeleyenler, bu kişilerin yanlarında bir refakatçi^[15] ile sınav görevlileri,
 ►Şehirlerarası karayollarındaki dinleme tesislerindeki yeme-içme yerleri ve çalışanları^[16],
 ►Zorunlu müdafi/vekil, duruşma, ifade gibi yargısal görevlerin icrasıyla sınırlı kalmak ve zorunlu hallerde bürolarına, vekili bulundukları iş yerlerine, adliyelere, kolluk birimlerine, resmî kurumlara gitmeleri kaydıyla avukatlar ve avukat stajyerleri,
 ►Araç muayene istasyonları ve buralarda çalışanlar ile araç muayene randevu bulunan taşıt sahipleri,
 ►^[17]Mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarında çalışmaları devam eden uzaktan eğitim video çekimi, kurgu ve montaj faaliyetlerinde görevli personel,
 ►Apartman ve sitelerin temizlik, ısınma vb. işlerini yerine getiren görevliler,
 ►Evcil hayvan satışı yapan iş yerlerinin sahipleri ve çalışanları,
 ►Sadece yarış atlarının bakım ve beslenmelerini ve yarışlara hazırlık antrenmanlarını yapmak kaydıyla at sahipleri, antrenörler, seyisler ve diğer çalışanlar,
 ►İş yerlerinin haşere ve diğer zararlı böceklere karşı ilaçlamasını yapan firmalarda görevli olanlar,
 ►Serbest muhasebeciler, serbest muhasebeci mali müşavirler, yeminli mali müşavirler ile çalışanları^[18]
 ►Aynı şehir içerisinde arı kovanlarının bulunduğu alanlara gidip gelmek isteyen arıcılar

Sokağa çıkma kısıtlamasından muaf tutulan yukarıda bu yerlerde çalışan kişilerin e-Devlet sistemi üzerinden çalışma izni görev belgesi alarak denetimlerde bu belgeyi ibraz etmeleri gereklidir. Ancak Nace kodu eşleşme hatası, muafiyet kapsamındaki bir iş yerinde görev yapmasına rağmen alt işverenin muafiyet kapsamında olmaması nedeniyle görev belgesi alınamaması veya erişim hatası gibi durumlarda manuel olarak doldurularak işveren ve çalışan tarafından imzalanan görev belgesi formu da geçerli sayılacaktır.

Bunun dışında özel birtakım kişi ve işyerlerine ilişkin alınan tedbirler şu şekildedir:

 >>dükkan ve ofisler

Aşağıda sayılan iş yerleri dışında kalan perakende ve hizmet sektöründeki giyim, tuhafiye, zücaciye, hırdavat gibi dükkanlar ile büro ve ofisler hafta içi 07.00-20.00 saatleri arasında[19] faaliyet gösterebileceklerdir:

 >Gazino, taverna, birahane, nargile salonu/kafeler,
 >Kahvehane, kıraathane, kafe, dernek lokali, çay bahçesi gibi yerler[20]
 >Sinema salonları, internet kafe/salonları, elektronik oyun yerleri, bilardo salonları
 >Halı saha, yüzme havuzu, spor salonları, hamam, sauna ve masaj salonları
 >Lunaparklar ve tematik parklar

 >>yeme-içme yerleri

Restoran, lokanta, kafeterya, pastane gibi yeme içme yerleri aşağıdaki şekilde faaliyet gösterebileceklerdir:
 >hafta içleri 07.00-20.00 saatleri arasında gel-al ve paket servis, 20.00-24.00 saatleri arasında ise sadece paket servis,
 >hafta sonları 07.00-24.00 saatleri arasında sadece paket servis

Online market ve yemek sipariş firmaları, hafta içi ve hafta sonu 07.00-24.00 saatleri arasında evlere/adrese servis şeklinde çalışabileceklerdir.

 >>market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçi ve tatlıcılar

Tam gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak Cumartesi ve Pazar günlerinde bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılar 10.00-17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek olup;  zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve engelli vatandaşlar hariç araç kullanmamak şartıyla bu yerlere gidip gelinmesi mümkündür. 

 >>fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri

Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri sadece ekmek ve unlu mamul satışı için açık olacaktır. Yine engelli vatandaşlar hariç araç kullanmamak şartıyla fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerlerine gidip gelinmesi mümkündür. 

 >>AVM ve marketler

Alışveriş merkezleri hafta içi 10.00-20.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek olup, hafta sonları kapalı olacaktır. Pazaryerleri ise hafta içi 07.00-19.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek olup, yine hafta sonları pazar yerlerinin de kurulmasına izin verilmeyecektir.

Zincir ve süper marketler dahil tüm marketlerde zorunlu temel ihtiyaçlar kapsamındaki ürünler dışında elektronik eşya, oyuncak, kırtasiye, giyim ve aksesuar, alkol, ev tekstili, oto aksesuar, bahçe malzemeleri, hırdavat, zücaciye ve sair ürünlerin satışına tam gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak olan hafta sonlarında izin verilmeyecektir.

 >>okullar

Kademeli normalleşme döneminde kreşlerle birlikte anaokulları da faaliyetlerine devam edecek olup diğer tüm okul ve sınıf seviyeleri için Milli Eğitim Bakanlığınca kamuoyuna duyurulduğu şekilde uygulama sürdürülecektir.

 >>konaklama tesisleri

Şehirler arası karayolları üzerinde bulunan dinlenme tesisleri[21] ile konaklama tesislerinin içerisinde bulunan yeme-içme yerleri [22] hizmet verebileceklerdir. Konaklama tesislerinin kapalı alanlarında bulunan eğlence merkezleri kapalı tutulacak ve bu alanlarda müşteri kabul edilmeyecek; açık alanlarında ise toplu eğlence şeklinde etkinliklere izin verilmeyecektir.

Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak olan süre ve günlerde konaklama tesislerinde rezervasyonunun bulunması[23] sokağa çıkma ve/veya seyahat kısıtlamasından muafiyet sağlayacak olup denetimlerde rezervasyon ve ödeme belgelerinin ibrazı yeterli olacaktır.

Huzurevi, yaşlı bakımevi, rehabilitasyon merkezi, çocuk evleri gibi sosyal koruma/bakım merkezlerinde ziyaretçi kısıtlaması 01.06.2021 tarihine kadar uzatılacaktır.

 >>kamu kurum ve kuruluşları

Kademeli normalleşme döneminde kamu kurum ve kuruluşlarında 10.00-16.00 saatleri arası mesai sistemi ile uzaktan/dönüşümlü gibi esnek çalışma usulü uygulamasına devam edilecektir.

 >>etkinlik ve törenler

Sivil toplum kuruluşları, sendikalar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile birlikler ve kooperatiflerin genel kurul toplantıları dahil yapacakları geniş katılımlı her türlü etkinlikler 1 Haziran 2021 tarihine kadar ertelenecektir.

Evlendirme işlemlerinin gerçekleştirilmesine devam edilmekle birlikte nikah ve nikah merasimi şeklindeki düğünler ile nişan ve kına gibi etkinlikler de yine 1 Haziran 2021 tarihine kadar yapılamayacaktır.

 >>yabancılar

Genelge ile sadece turistik faaliyetler kapsamında geçici/kısa bir süre için Türkiye’de bulunan yabancılar sokağa çıkma kısıtlamasından muaf tutulmuştur. Dolayısıyla ikamet izinliler, geçici koruma statüsündekiler veya uluslararası koruma başvuru ve statü sahibi yabancılar da sokağa çıkma kısıtlamalarına tabidirler.

 >>65 yaş ve üzeri ile 18 yaş altındaki kişiler

Aşı hakkını kullanarak iki doz aşı olmuş olan 65 yaş ve üzeri kişiler ile 18 yaş altındakilere [24]ayrıca bir sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmayacaktır. Aşı hakkı bulunmasına rağmen aşı olmayan 65 yaş ve üzeri kişiler ise hafta içi sadece 10.00-14.00 saatleri arasında sokağa çıkabilecek; hafta sonları tam gün sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olacaklardır.

Sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olup olmadığına bakılmaksızın 65 yaş ve üzeri ile 18 yaş altı kişiler şehir içi toplu ulaşım araçlarını kullanamayacaklardır.

C.  Şehirlerarası Seyahat Kısıtlamaları Hakkında

 >>Toplu Taşıma ile;

Sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerde uçak, tren, otobüs gibi toplu taşıma vasıtalarıyla yapılacak şehirlerarası seyahatler için ayrıca seyahat izni alması istenmeyecektir. Bu durumda şehirlerarası seyahat edeceğini bilet, rezervasyon kodu vb. ile ibraz eden kişiler[25] sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacaktır.

 >>Özel Araç ile;

 Zorunlu bir kamusal görevin ifası kapsamında ilgili kamu kurum veya kuruluşu tarafından görevlendirilmiş olan kamu görevlileri^[26] özel veya resmi araçlarla şehirler arası seyahat edebilecektir.

Bunun dışında aşağıdaki zorunlu hallerin varlığı durumunda kişiler e-Devlet veya ALO 199 sistemleri üzerinden seyahat izin belgesi almak kaydıyla özel araçlarıyla şehirler arası seyahat edebileceklerdir:

 ♦Tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine dönmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan ve/veya daha önceden alınmış doktor randevusu/kontrolü olan kişiler,
 ♦Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılacak veya cenaze nakil işlemine refakat edecek olan kişiler^[27],
 ♦^[28]Bulunduğu şehre son 5 gün içerisinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine dönmek isteyen kişiler,
 ♦ÖSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacak kişiler,
 ♦Askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine dönmek isteyen kişiler,
 ♦Özel veya kamudan günlü sözleşmeye davet yazısı olan kişiler,
 ♦Ceza infaz kurumlarından salıverilen kişiler

Saygılarımızla
Gülaç Hukuk Bürosu

[1] Cumartesi ve Pazar günlerinin tamamını kapsayacak şekilde
[2] Özel güvenlik görevlileri dâhil
[3] Havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri, PTT gibi
[4] Kızılay’a yapılacak kan ve plazma bağışları dâhil
[5] İhracat/ithalat/transit geçişler dâhil
[6] Kargo dâhil
[7] 30.04.2020 tarih ve 7486 sayılı İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile oluşturulan Hayvan Besleme Grubu üyeleri ile
[8] İkametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla
[9] Din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri gibi
[10] Rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğalgaz çevrim santralleri gibi
[11] Metrobüs, metro, otobüs, dolmuş, taksi vb.
[12] İş yeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, güvenlik görevlisi, bekçi gibi
[13] Bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı içinde ise izin verilir, başka bir yerden çalışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmez. Çalışma sadece inşaat alanıyla sınırlıdır.
[14] Asgari sayıda olmak kaydıyla
[15] Refakatçi eş, kardeş, anne veya baba olabilir.
[16] İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurullarınca belirlenecektir.
[17] Millî Eğitim Bakanlığı EBA LİSE TV MTAL ve EBA platformunda yayınlanmak üzere
[18] Arı Kayıt Sistemi Belgesinin ibraz etmek kaydıyla
[19] Sağlık Bakanlığı Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberinde içerisinde bulunduğu işkolu için belirlenen tüm salgınla mücadele tedbirlerine riayet etmek kaydıyla
[20] Çay ocakları masa, sandalye/taburelerini kaldırmak ve sadece esnafa servis yapmak kaydıyla faaliyetlerine devam edebileceklerdir.
[21] yerleşim sahası içerisinde bulunanlar hariç
[22]sadece konaklamalı müşterilere ve bir masada aynı anda en fazla 2 kişiye servis açılması kaydıyla
[23] bedelinin tamamı ödenmiş olmak kaydıyla
[24] herkes için uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasının dışında
[25] kalkış-varış saatleriyle uyumlu olmak kalmak kaydıyla
[26] müfettiş, denetmen gibi
[27] Bu kişilerin e-Devlet üzerinden veya ALO 199 sistemleri üzerinden yapacakları başvurular (yanında akraba konumundaki 9 kişiye kadar bildirimde bulunabilecektir) sistem tarafından otomatik olarak onaylanarak cenaze yakınlarına özel araçlarıyla seyahat edebilmeleri için gerekli seyahat izin belgesi oluşturulacak; cenaze nakil ve defin işlemleri kapsamında başvuru yapacak kişilerden herhangi bir belge ibrazı istenilmeyecektir.
[28] 5 gün içinde geldiğini yolculuk bileti, araç plakası, seyahatini gösteren başkaca belge, bilgi ibraz etmek kaydıyla