Vize, kişinin vatandaşı olduğu ülke dışında başka bir ülkeye seyahat edebilmesi amacıyla ilgili makamlardan alınan resmi bir izin türüdür. Oturum ve çalışma izni de bir nevi vize türü olmakla birlikte, uygulamada turistik ve ticari vizelerle çokça karışmaktadır.

İşbu bilgi bültenimizde turist ve ticari vize ile oturma ve çalışma izni arasındaki farklar ayrıntılı olarak incelenecektir.

Vize

Yukarıda da bahsedildiği üzere yabancı bir ülkeye seyahat edebilmek amacıyla seyahat edilecek ülke makamlarından alınan resmi bir izin türüdür.

Çeşitleri ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, Türkiye’den örnek verilmesi gerekirse; turizm vizesi, transit vize, eğitim vizesi, çalışma vizesi, resmi vize gibi türleri bulunmaktadır.

Turist vizesi her ülkede farklı şartlara tabi tutulmakla birlikte, kısa süreli turistik seyahatler adına veya kişinin ikamet ettiği ülke dışında bulunan aile, arkadaş ziyaretleri amaçlı alınmaktadır.

Başvurucu bir davet üzerine bu vize türüne başvuracaksa, seyahet edilecek ülkenin ilgili makamlarına davet mektubu ibraz edilmeli ve davet mektubunda genel hatları ile, kişinin açık kimliği, davetli listesi, ikamet adresi, irtibat numarası, kalınacak süre ve amaç gibi detaylar bulunmalıdır. Buna karşılık, davet içermeyen turist vizelerinde ise başvurucunun ulaşımını, konaklamasını ve orada bulunduğu süre boyunca yapacağı harcamaları karşılayabileceğini gösterir maddi durumunu ortaya koyması gerekmektedir.

Turistik vize, yıl içerisinde en fazla 90 gün seyahat hakkı sağlamakta, herhangi bir oturum izni veya çalışma izni içermemektedir.  Bu vize türü ile seyahat edilecek ülkede çalışmak yasadışı olmakla birlikte, ülkeden ülkeye değişiklik gösteren hukuki yaptırımlar bulunmaktadır.

Ticari vize türünde ise, turist vizesinde olduğu gibi vize süresi değişiklik göstermektedir. Ancak, ticari vize türünde, başvurucunun seyahat etmek istediği ülkeden, ülkeyi iş amacıyla ziyaret edeceğine dair davet mektubu alması zorunludur.

Turistik ve ticari 90 günü geçmeyen kısa süreli ziyaretler adına alınmaktadır. Bu vizeler, kişilere, seyahat edecekleri ülkede oturum veya çalışma hakkı da tanımadığı gibi, yabancı devlet desteklerinden de yararlanma hakkı da sağlamaz.

Oturma ve Çalışma İzni

Oturum ve çalışma izni, yabancı ülkede 90 günden fazla süreyle çalışacak veya yabancı bir şirkette pay sahibi olan kişilerin alması gereken vize türüdür.

Çalışma izni içerisinde oturma iznini de bulundurmaktadır. Çalışma izni başvuruları, başvurucuların uyruğu bulunduğu veya daimi ikamet ettikleri ülkedeki seyahat edecekleri ülkenin dış temsilciklerine yapılmaktadır. İlgili süreç ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, çalışma izni başvurusunun cevabı ortalama olarak 90 gün içerisinde başvurana tebliğ edilmiş olur.

Çalışma izni yetkili makamlarca belirli bir süreyle verilmekte olup, süresi uzatılabilmektedir. Buna ilişkin şartlar ülkeden ülkeye değişmekte olup; örneğin Almanya hükümeti çalışma iznini ilk etapta yaklaşık olarak 2 yıllığına vermekteyken, Türkiye 1 yıllık vermektedir.

Oturum izni seyahat edilecek ülkede, vize veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da 90 günden fazla kalacak kişilerin alması gereken bir izindir. Kişiler, sadece oturum amacıyla seyahat edecekleri ülkede bulunacak ve bu süre zarfında çalışmayacaklarsa oturum iznine başvurmalıdır. Oturma izninin en önemli özelliği, kamu düzenini korumak ve devletlerin ülkelerindeki yabancı nüfusu tespit etmektedir.

Oturum izni süreci ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, yatırım yolu ile de kazanılabilmektedir. Örneğin Yunanistan’da 250.000 Euro ve üzerinde yapılacak yatırımlar karşılığında Yunan hükümeti yatırımcılara oturum izni vermektedir. Yine İspanya’da “Non-Lucrative” olarak da adlandırılan bu vize türünde, İspanya hükümeti belli şartları taşıyan kişilere 1 yıl süre oturum izni imkanı sağlamaktadır.

Oturum veya çalışma izni sahipleri devlet desteklerinden yararlanabileceği gibi, banka hesabı açabilmekte, vergi kimlik numarası alabilmektedir. Yine Schengen bölgesinde alınan oturum/çalışma izni sahipleri yaklaşık 90 güne kadar da Schengen bölgesinde bulunan başka bir ülkede ikamet hakkına sahip olur.

Kısaca, vize ile oturum ve çalışma izni arasında büyük farklılıklar bulunmaktadır. Oturum ve/veya çalışma izni olan kişiler, o ülkenin birçok imkanından yaralanabildiği gibi, belirli bir süreden sonra şartları taşımasıyla birlikte, o ülkenin vatandaşı dahi olabilmektedirler. Bu kapsamda, kısa süreli ve çalışma & oturma iznine kıyasla çok daha az avantaj sağlayan turistik ve ticari vize türlerinden farklı olarak oturum ve çalışma izinlerini vatandaşlığa giden bir yol olarak düşünülebilir.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu