1. Giriş

Kişilerin vatandaşı olmadığı bir ülkede devamlı yaşama hakkına sahip olması, temel olarak, ülkeye hukuki yollarla giriş yapılması ile mümkün olmaktadır. Bu tür yer değiştirmeler genel tanımla uluslararası göç olarak adlandırılıyor olup, ülkeden ülkeye farklılık arz eden hukuksal düzenlemelere tabi tutulmaktadır.[1]

Vatandaşı olmadığımız bir ülkede yasal ve sürekli olarak yaşamamıza olanak sağlanmasının en önemli yolu o ülke tarafından düzenlenmiş ilgili oturum iznine sahip olmaktır. Birçok ülke nezdinde bu izin türüne ulaşabilmek, hukuksal yolların takip edilmesiyle mümkün kılınmıştır.

Oturma izinleri konusunda önemli güncelleştirmeler gerçekleştiren Almanya Federal Cumhuriyeti’nde işbu bültenimizde  genel hatlarıyla Yeni Göç Yasası (Nitelikli İşgücü Göçünün Daha Da Geliştirilmesine İlişkin Yönetmelik) incelenecek ve aynı zamanda konuyla ilgili düzenlemeler ele alınacaktır.

2. Almanya Oturum – Çalışma İzin Prosedürleri

Almanya’da oturum izni verilme işlemleri; eğitim, iş arama, çalışma, aile kurma, araştırma gibi farklı gerekçelere ve dolayısıyla farklı hukuksal sebeplere bağlanmıştır.[2] Çalışma ve aynı zamanda doğal olarak yerleşim amacıyla yabancı bir ülkeden Almanya’ya gelerek yaşamını orada sürdürmek isteyen kişilerin hukuki tabiri (“Çalışma izni”, “Arbeitserlaubnis”) olan izin türüne sahip olmaları gerekmektedir.

Konuyla ilgili olarak halihazırda, 2020’den bu yana yürürlükte olan “Nitelikli İşgücü Göçü Yasasında” yer alan düzenlemeler ile, Avrupa Birliği dışından gelen yabancıların Almanya’da çalışma iznine sahip olmaları mümkün kılınmaktadır. Fakat ilgili kanun ve diğer yasal düzenlemeler uyarınca, çalışma izni alınabilmesi için öncelikle ulusal vizeye (D Tipi) başvurulması gerekmekte; vize başvurusu onaylanan kişiler, Almanya’ya giriş yapıldıktan sonra oturum iznine başvurabilmektedir. Ayrıca bu işlemlere başvuru için çeşitli mesleki şartlar öngörülmekle beraber başvuranlar uzun prosedür işlemleriyle karşı karşıya kalmakta olduğundan Almanya Federal Cumhuriyeti, çalışma izni süreçlerindeki ilgili prosedür işlemlerini kolaylaştırmak ve ülkedeki çalışan açığını kapatmak amacıyla yeni düzenlemeler getirmektedir.

Bu çerçevede hazırlanan Nitelikli İşgücü Göçü Yasası, Haziran 2023 tarihinde Almanya Federal Konseyi (Bundesrat) tarafından kabul edilmiştir. Almanya Federal Cumhuriyeti yasalarına göre, Federal Konsey tarafından onaylanan yasal düzenlemelerin yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması ve ardından Federal Hukuk Gazetesi'nde (BGBl) ilan edilmesi gerektiğinden[3] bu yasanın ne zaman yürürlüğe gireceği henüz bilinmese de tahminler, Kasım 2023'ten itibaren uygulanmasının başlayacağı yönünde yoğunlaşmaktadır.[4]

3. Almanya’da Yürürlüğe Girecek Olan Nitelikli İşgücü Göçünün Daha Da Geliştirilmesine İlişkin Yönetmelik Kapsamında Düzenlemeler

Bahsettiğimiz üzere Almanya, ülkedeki çalışan açığını gidermek amacıyla yurt dışından işçi alımını düzenleyen yasalarda çeşitli değişikliklere giderek işçilerin Almanya’ya göçünü kolaylaştırıcı bir politika izlemektedir. Bu bağlamda, kalifiye işçi niteliğine sahip olup Almanya’da oturum – çalışma izni için başvurmak isteyen kişilerin uğraştırıcı ve uzun işlemlerden kurtulmalarının yolunu açmaktadır.

Bu doğrultuda, Mart 2020'den bu yana yürürlükte olan Nitelikli İşgücü Göçü Yasası’nda[5] değişikliklere gidilmiştir. Haziran 2023 tarihinde meclisten geçer oy alarak yasalaşan Nitelikli İşgücü Göçünün Daha Da Geliştirilmesine İlişkin Yönetmelik[6] kapsamında çeşitli düzenlemelerle, yabancı ülke vatandaşlarının Almanya’da oturum-çalışma izin süreçleri kolaylaştırılmıştır.

Yeni düzenlemeyle; Almanya'ya turist vizesiyle (C Tipi, Schengen)[7] gelen ve ülkede uygun koşullarda iş bulan kişilerin, artık ülkelerine dönerek çalışma izni için yeniden işlem yapması gerekmeyecektir. Seyahatleri süresince veya öncesinde, yasada düzenlenen usullere uygun bir iş teklifi alan kişiler doğrudan oturum izni için başvurabilecek olup bu kişilerin tekrar ülkelerine dönüp D tipi vize işlemleriyle uğraşmalarının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. 

Düzenleme ile, iki yıllık mesleki deneyime ve çalışılan ülkede devlet tarafından tanınan bir mesleki veya üniversite derecesine sahip bir kişi, hayatını idame ettirmeye yetecek kadar maaşlı bir iş sözleşmesinin kanıtını sunması koşuluyla çalışma izni alabilecektir.

Yasa önemli değişiklikler getirmektedir. Örneğin, halihazırda yürürlükte olan göç yasası uyarınca, Almanya’da çalışma izni için başvuran kişilerin ibraz etmesi gereken belgelerden biri de diploma denklik belgesidir.[8] Bu belgenin temin edilebilmesi hem ücret hem de bekleme süresi bakımından başvurucuların önünde büyük bir engel yaratmaktadır. 

Fakat başvurucuları uzun prosedür işlemlerinden kurtarmayı amaçlayan yeni düzenlemelerle beraber artık oturum izni alınabilmesi için denklik belgesi aranmayacak, iki yıllık mesleki deneyime ek olarak, başvurucuların kendi ülkelerinden almış oldukları diplomaları ile oturum izni alınabilmesi yolu mümkün kılınacaktır.[9]

4. Sonuç

İlgili değişiklikler ile oturum & çalışma izin sürecini kolaylaştırmayı ve ülkedeki çalışan açığını kapatmayı amaçlayan Almanya, göç hukuku kapsamında esaslı değişikliklere yol açmıştır.  

İşbu bültenimizde inceleme konusu olan yeni yasa uyarınca, turistik vize ile yabancı ülkeden seyahat amaçlı Almanya’ya gelen kişiler, belirli şartları sağlayan bir iş teklifi almaları durumunda ülkelerine dönmeksizin oturum iznine başvurabileceklerdir. Fakat önemle belirtilmelidir ki yasa netlik kazanamamıştır ve ilgili kriterler hala tartışma konusudur.

Ayrıca yukarıdaki açıklamalara ek olarak, bahsi geçen yasa ile yabancıların Almanya’ya göç işlemlerini düzenleyen diğer mevzuatlarda da esaslı değişikliklere gidilmiştir. Almanya hükümeti, ortaya yeni atılan ve önceden belirlenmiş bir işi olmayan yabancıların iş aramak için bir yıl süreyle ülkeye gelmelerine olanak sağlayan Şans Kartı (Chancenkarte), AB mavi kartındaki (EU Blue Card) değişiklikler başta olmak üzere göç prosedürlerinde yeni bir yöntem getirmeyi amaçlamaktadır.[10]

Saygılarımızla,

Gülaç Hukuk Bürosu