A. Giriş

İşbu bültenimiz; Almanya vatandaşlığının kazanılmasının yolları ve şartları ile Almanya vatandaşlığına geçiş işlemleri ve Almanya özelinde çifte vatandaşlık hallerinin mümkün olduğu durumlar hakkında genel hatlarıyla bilgi vermek ve nihayetinde Almanya vatandaşlık başvurusu yapacak olanlara kılavuz olmak amacıyla hazırlanmıştır.

Almanya Vatandaşlığının kazanılması çeşitli hallerde mümkün olup bu haller;

• Doğum ile,
• İkamet ile,
• Evlilik yolu ile,
• Seçme yolu ile,
• Alman Vatandaşlığı Kanunu uyarınca[1]
• Yabancılar yasası uyarınca vatandaşlığın kazanılması olmak üzere altı farklı şekildedir.

Yine, Almanya vatandaşlığının kazanılması için sağlanması gerekli çeşitli şartlar mevcut olup işbu şartlar gerçekleştirilmeden Alman vatandaşlığının kazanılması mümkün değildir.

B. Almanya Vatandaşlığını Kazanma Şartları

Almanya vatandaşlığının kazanılması için sağlanması gerekli belirli şartlar mevcuttur. Bunlar özetle;

• Almanya Anayasasına bağlılık belgesi imzalayarak işbu anayasaya aykırı bir faaliyette bulunmamak,
• En az B1 seviyede Almanca bilmek ve bu durumu bir belge ile ispatlamak,[2]
• Almanya’da en az 8 yıl yaşamış olmak,
• Almanya’nın hukuki ve toplumsal düzeni hakkında temel bilgilere sahip olmak,
• Genel olarak geçimini sosyal yardım veya işsizlik yardımı olmaksızın temin edebilmek,
• Vatandaşlık başvurusu yapıldığında, oturma iznine veya yerleşim iznine sahip olmak,
• Alman medeni hukukuna göre reşit olmak ve kişilik haklarının herhangi bir nedenle kısıtlanmamış olması,
• Sabıkasız olmak,
• (İstisnai haller mevcut olmakla birlikte) eski vatandaşlıktan ayrılmak ve
• Vatandaşlığa geçiş testinden başarıyla geçmektir.[3]

Yukarıda yazılı kriterler sağlanmadan Almanya vatandaşlığının kazanılması mümkün değildir.

C. Almanya Vatandaşlığının Doğumla Kazanılması

Bebek doğduğunda ebeveynlerden en az bir tanesinin daimî oturma iznine sahip olması ve yine ebeveynlerden en az bir tanesinin bebek doğmadan önce en az 8 yıl Almanya’da ikamet etmiş olması halinde çocuk 18 yaşına geldiği zaman Alman vatandaşlığı ile ebeveynlerinin kendi vatandaşlığı arasında seçim yapmak zorunda kalır.

Kişinin, 23 yaşına gelene kadar bir karara varması ya da şartlarını taşıması halinde çifte vatandaşlık için başvuru yapması gerekir.

Yabancı vatandaşlığını korumak istediklerini bildirenler veya 23 yaşını doldurdukları tarihe kadar herhangi bir tercih bildirmeyenler Almanya vatandaşlığını kaybederler. Yine Almanya vatandaşlığına karar verenlerin 23 yaşına kadar, diğer vatandaşlıktan çıktıklarını belgelemeleri gerekir.

D. Almanya’da Oturma İzni Alarak Vatandaşlığın Kazanılması

Almanya’da oturum izni alma; eğitim, iş arama, çalışma, aile kurma, araştırma gibi farklı gerekçelerle ve dolayısıyla farklı usullerle mümkün olmaktadır. Almanya adına yetkili kurumlarca oturma izni başvuruları değerlendirilirken; başvuru sahibinin Almanya kamu güvenliği ve düzenine karşı hassasiyeti, Almanya’ya bağlılığı, Almanya’daki ikamet süresi gibi özellikler göz önünde bulundurulur. Ayrıyeten kişinin çalışma durumu, Almanca dil bilgisi gibi kriterler de dikkate alınmaktadır.

Oturum izinleri, Almanya’da ikamet edilecek süreye bağlı olarak sınırlı süreli oturum izni, kalıcı oturum izni ve yerleşim izni olarak değişmektedir ve yabancı ülkeye gidiş sebeplerine bağlı olarak, gerekli evraklar ve koşullar farklılık göstermektedir.[4] İşbu kriterler sağlanarak oturum izni alınmasının akabinde yukarıda yazılı Almanya vatandaşlığını kazanma şartlarını da sağlaması halinde kişinin Alman vatandaşlığı için başvuru yapması mümkün olacaktır.

E. Alman Vatandaşlığının Evlilik Yolu ile Kazanılması

Evlilik yolu ile Alman vatandaşlığının kazanılabilmesi için üç aşama bulunmakta olup bunlar sırasıyla; aile birleşimi vizesi almak, işbu vize ile süresiz oturum izni almak ve akabinde işbu süresiz oturum izni evrağı ile vatandaşlık başvurusunu gerçekleştirmektir.

Aile birleşimi vizesi alınmasının akabinde aile birleşimi vizesinde verilen süre içerisinde Almanya’ya gidip yetkili kurumlarda oturum işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir. Söz konusu vize, bir oturum vizesi olup başvurucu kişi işbu vizeyi aldıktan sonra kendisine Almanya’da yaşaması için gerekli olan oturum izni verilmektedir.

Oturum kartları ilk aşamada süreli olarak düzenlenmekte olup işbu süre genellikle 2 senedir. Süresiz oturma iznine sahip olunabilmesi için belirlenmiş olan süre boyunca Almanya’da ikamet etmek gerekmektedir. Bu süre istisnai durumlar haricinde 5 sene olup; istisnai durumlar halinde 3 seneye indirilebilmektedir.

Süresiz oturma iznine sahip olabilmek için gerekli şartlar[5] sağlanarak işbu oturma izni elde edildikten sonra Alman vatandaşlığına geçiş işlemleri için kişinin Almanya’da yaşadığı süreyi 8 yıla tamamlaması gerekmektedir. Yine kişinin sahip olduğu oturum izni ile Almanya dışında herhangi bir ülkede yaşamamış olması gerekmektedir.

Bundan başka adli sicil kaydının temiz olması, kişinin geçimini sağlıyor olmak, kişi hakkında verilmiş bir sınır dışı kararının olmaması Almanya vatandaşlığına geçişte sağlanması gerekli diğer koşullardır.

Almanya vatandaşlığına geçmek isteyen kişilerin dikkat etmesi gereken bir diğer konu ise, sahip oldukları diğer vatandaşlıktan çıkmak zorunda olduklarıdır. Sahip olunan ilk vatandaşlığın çıkma izin belgesi ibraz edilmediği takdirde Almanya Federal Cumhuriyeti vatandaşlık işlemlerine devam etmeyecektir.

F. Takdir Yoluyla Almanya vatandaşlığının kazanılması

Alman Vatandaşlık Yasası’nda[6] düzenlenen koşullar sağlandığı takdirde Almanya vatandaşlığının takdir yolu ile kazanılması mümkün olabilecektir.

Buna göre:

• Hukuka uygun şekilde gerekli oturum iznini alan yabancılar için Almanya’da en az 8 yıl yasal oturum,
• Siyasi iltica başvurusu kabul edilenler için 6 sene oturum,
• 60 yaşından büyük yabancılar için 12 sene oturum,
• Alman devletinin koruması altında olan veya hiçbir vatandaşlığı olmayan yabancılar için 6 sene oturum,
• Alman Devletinin çıkarlarının gerektirdiği hallerde en az 3 senelik oturum,
• Bir Alman tarafından evlatlık edinilen çocuklar için 3 senelik oturum,
• Vatandaşlık başvurusu yapıldığında, oturma iznine (sınırlı veya sınırsız) veya yerleşim iznine sahip olmak,
• Almanya’da temelli olarak yerleşmiş olmak;[7]
• Alman medeni hukukuna göre reşit olmak ve kişilik haklarının herhangi bir nedenle kısıtlanmamış olması,
• Sabıkasız olmak,
• Yabancılar Yasası’nın ilgili maddeleri[8] uyarınca sınır dışını gerektirecek herhangi bir durumun bulunmaması gibi durumların varlığı halinde takdir yolu ile Alman vatandaşlığının kazanılması mümkün olmaktadır.

Ayrıca önemle belirtilmedir ki kişinin ağır para veya hapis cezasını gerektirecek suçları işlemiş olması veya yasadışı kamu düzenini bozucu faaliyetlere katılmış olması Alman vatandaşlığına geçişine engel teşkil etmektedir. Bu bağlamda ek olarak herhangi bir nedenle işsizlik parası, hastalık kasası yardımı, çocuk eğitim parası, konut yardımı veya BaföG alanlar için de gelecekteki gelir durumları değerlendirilir. Bu bağlamda başvuran kişi yeterli düzeyde Almanca bildiği, Anayasal düzene bağlılık belgesinin imzaladığı ve eski vatandaşlıktan ayrıldığı koşullarını yerine getirirse, vereceği bir dilekçe ile Almanya vatandaşlığına geçebilir.

G. Almanya Vatandaşlığına Geçiş İşlemleri

Gerekli şartları sağlayarak Almanya vatandaşlığına geçmeye hak kazandığını düşünen kişinin öncelikle vatandaşlık dairesine çeşitli evrakları[9] eklediği bir dilekçe ile başvuru yapmalıdır. Aksi halde başvuru incelemeye alınmadan reddedilecektir.

Dilekçe verildikten ve verilen belgelerin tam ve doğru olduğu tespit edildikten sonra, Anayasaya bağlılık belgelerinin imzalanması ve yeterli Almanca bilindiğine ilişkin belge ibrazı gerekmektedir. Yeterli Almanca bilindiğinin kanıtı olabilecek bir diploma ve sertifika yoksa başvuran kişi vatandaşlık dairesindeki bir memur tarafından teste tabi tutulacaktır.

Dilekçe verildikten ve yeterli Almanca bilgisi tespit edildikten sonra Vatandaşlık Dairesi diğer işlemleri tamamlar. Bu işlemler genellikle 10-12 haftalık bir süre içerisinde[10] tamamlanır ve başvuru sahibine Almanya Vatandaşlığına alınacağına dair “Teminat Belgesi” verilir.

Türk vatandaşlığından çıkma izin belgesinin, Almanca çevirisiyle birlikte Alman Vatandaşlık Dairesi’ne verilmesi gerekmektedir. Akabinde Almanya vatandaşlığına geçiş işlemleri sonuçlandırılır ve 6-8 hafta içerisinde Almanya vatandaşlığı belgesi (Einbürgerungsurkunde) başvuru sahibine verilir. Alman kimlik belgesi ve pasaport çıkartmak için bu belge ile başvuruda bulunulur.

İşbu işlemler neticesinde Türk vatandaşlığından çıkış belgesinin Alman makamlarına ibrazı ile işlemler tamamlanmış olmaktadır.

H. Sonuç

Sonuç olarak, Almanya vatandaşlığının çeşitli şekillerde kazanılması mümkündür. Bunlar doğum yolu ile vatandaşlığın kazanılması, evlilik yolu ile vatandaşlığın kazanılması, oturum izni alarak vatandaşlığın kazanılması ve takdir yolu ile vatandaşlığın kazanılması olarak çeşitli şekillerde mümkün olabilmektedirler. Durum bu olmakla birlikte Almanya vatandaşlığın kazanılması hususunda belirli kriterler mevcut olup işbu kriterler sağlanmadığı sürece Almanya vatandaşlığının kazanılması mümkün olmamaktadır.

Ağır para veya hapis cezasını gerektirecek suçların işlenmemiş olması, başvuran kişinin kendisi ve ailesi için yeterli bir konuta sahip olması ve kendisi ve ailesinin geçimi için yeterli bir gelire sahip olması, herhangi bir nedenle sosyal yardım veya işsizlik yardımı almıyor olması, yeterli düzeyde Almanca bilmesi ve Anayasal düzene bağlılık belgesinin imzalaması Almanya vatandaşlığının kazanılması sağlanması gerekli şartlardır.

Gerek Almanya vatandaşlığı kazanmak için yapılacak başvurularda gerek işbu başvuru ve devamı sürelerinde Almanya kurumlarına ibraz etmeniz gereken evrakların eksiksiz temininde hukuki danışmanlık yardımı almak işbu sürecin sıkıntısız şekilde ilerlemesi için faydalı olacaktır.

 

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

 

[1] Bkz: Alman Vatandaşlığı Kanunu madde 14

[2] Almanca dil yeterliliğinin kanıtlanabilmesi için; Alman lisesine kabul mektubu, Zertifikat Deutsch’den alınan bir Alman sertifikası, Almanya’da en az 4 yıllık okulun bitirildiğine dair diploma, Alman öğretim okulunun bitirildiğini gösteren sertifika, Almanca olarak yüksek öğrenim düzeylerinin tamamlandığına dair sertifikalardan herhangi birinin alınması gerekir. (           Bkz: https://www.vizerandevu.com/almanya-oturum/#dogum-hakki-ile-alman-vatandasligi-alma E.T. 08.07 00.34)

[3] Bkz: https://www.bamf.de/TR/Themen/Integration/ZugewanderteTeilnehmende/Einbuergerung/einbuergerung-node.html (E.T. 08.07.2022 00.12)

[4] Bu hususta detaylı bilgi için bkz: https://gulachukuk.gen.tr/almanyada-oturum-izni-alinma-proseduru-hakkinda-bilgi-bulteni/ (E.T. 08.07.2022 00.07)

[5] Bkz: https://www.vizemerkezi.com/almanya/vatandaslik/almanya-aile-birlesimi-ve-vatandaslik (E.T. 08.07.2022 00.25)

[6] Bkz: Alman Vatandaşlık Yasası madde 8

[7] Geçici bir nedenle Almanya’da bulunanlar bu haktan yararlanamaz.

[8] Bkz: Yabancılar Yasası maddeler 46. /1.- 4. ve 47./1.- 2.

[9] Bkz: https://avukat24.de/alman-vatandasligina-gecis-islemleri/#:~:text=16%20ya%C5%9F%C4%B1n%C4%B1%20doldurmu%C5%9F%20her%20yabanc%C4%B1,Antrag%20auf%20Einb%C3%BCrgerung)%20%C5%9Fahsen%20almal%C4%B1d%C4%B1rlar. (E.T: 13.07.2022 00.04)

[10] Bu süre, eyaletlere göre bazı bölgelerde daha uzun sürebilir.