A.  Giriş

İşbu bilgi bülteni yurtdışından araç getirme hakkında bilgilendirmeler içermektedir. Fakat yurtdışından araba getirmek ancak ilgili yasal mevzuatlara uyularak yapılabilmektedir. Bu noktada iki temel husus vardır. Birinci husus kendi ülkemizin yasal mevzuatı kaynaklıdır. İkinci önemli husus ise aracın getirileceği ülkenin kendi yasal mevzuatlarıdır.

Özellikle her iki ülkenin kendi mevzuatına hâkim olunması yabancı plakalı araçların getirilmesinin önünü açmaktadır. Bu sebeple yurtdışından ülkemize araç getirmek uluslararası ve Türkiye içerisinde hukuksal prosedürler mahiyetinde mümkün kılınmıştır.

B.  Bedelsiz Araç İthalatı

Öncelikle belirtmek isteriz ki bedelsiz araç ithalinde yalnızca gümrük vergisi muafiyeti söz konusudur. Aracın motor hacmine göre değişen oranda özel tüketim vergisi (ÖTV) ve KDV serbest dolaşıma girişi sırasında gümrük idarelerince tahsil edilir. Katma değer vergisi standart olup aracın markası modeli ne olursa olsun %18 değerindedir.

Özel tüketim vergisi ise tamamen araca göre değişkenlik gösterir. Aracın vergisiz fiyatı üzerinden o an için hesaplanır.

• 600 cm3 silindir hacmine sahip ve de vergi dışında satış değeri 70.000,00-TL’ye kadar olan araçlarda %45,
• 1600 cm3 silindir hacmine sahip olan ve de vergi dışında satış değeri 70.000,00-TL – 120.000,00-TL arası olan araçlarda %50, 120.000,00-TL üzerinde ise %60,
• 1600 cm3 – 20000 cm3 silindir hacmine sahip olan ve de vergi dışında satış değeri 170.000,00-TL’ye kadar olan araçlarda %100,
• 20000 cm3 ve üzerinde silindir hacmine sahip olan ve vergi dışında satış değeri 170.000,00-TL’ye kadar olan araçlarda ise %160 oranında ÖTV ödenmesi gerekir.

Katma değer vergisi ÖTV’de ödendikten sonra tüm değerler üzerinden %18 olarak alınır. Bununla birlikte, veraset yoluyla intikal eden araçların ithalinde gümrük vergisinin yanı sıra ÖTV ve KDV muafiyeti de söz konusudur[1] Bedelsiz ithalat, Gümrük Kanunu’nda[2] düzenlenmiş olup, Türk hukukuna özgü bir haktır.

C.  Yerleşim Yerlerini Türkiye’ye Nakledenlere Ait Kullanılmış Nakil Vasıtaları İçin Tanınan Muafiyet

Muafiyetten yararlanacak kişilerin kimler olduğu ise, somut olarak mezkûr Karar’da sayılmıştır.  Buna göre;

• Türkiye Gümrük Bölgesi dışında en az 24 ay ikamet ettikten sonra, yerleşim yerini Türkiye Gümrük Bölgesine kesin olarak nakleden Türk vatandaşları : Bu kişilerin, Türkiye’ye son giriş tarihinden geriye doğru bakıldığında yurtta bir takvim yılında altı aydan fazla kalmamış olmaları gerekir. Türkiye’de 45 güne kadar olan kalışlar yurt dışında kalış süresinden sayılır. Türkiye Gümrük Bölgesi dışında son on yıl içinde en az beş yıl ikamet eden gerçek kişiler için yerleşim yerine ilişkin bu süre şartı aranmaz.

• Yurt dışındaki milli veya milletlerarası kadrolara sürekli görevli olarak atanıp da bu görevlerinden dönen kamu görevlileri : Bu kişiler için Türkiye gümrük bölgesi dışında en az 24 ay ikamet şartı aranmaz.
• Türk vatandaşlığına geçmek suretiyle yerleşim yerini yabancı bir ülkeden Türkiye Gümrük Bölgesine kesin olarak nakleden gerçek kişiler : Bu kişiler için Türkiye gümrük bölgesi dışında en az 24 ay ikamet şartı aranmaz.
• Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerin vefatı halinde, Türkiye’de ikamet eden gerçek kişi mirasçıları : Bu durumda yurt dışında yerleşik murisin Türkiye Gümrük Bölgesinde geriye doğru bir takvim yılında altı aydan fazla kalmamış olmaları gerekir. Türkiye Gümrük Bölgesinde bir takvim yılında kırk beş güne kadar kalışlar yurt dışındaki ikamet süresinden sayılır. Türkiye Gümrük Bölgesi dışında son on yıl içinde en az beş yıl ikamet eden gerçek kişiler için yerleşim yerine ilişkin bu süre şartı aranmaz.

D.  Yurt Dışından Vergisiz Araç Getirebilen Kişiler

Yurt dışından araba getirmek adına vergisiz ya da daha bilinen söyleniş biçimi ile ‘Tax-free’ olarak ülkemize araç getirebilecekler liste olarak aşağıda gösterilmiştir:

• Türk vatandaşlığından çıkmış olan mavi kart sahipleri ile ve Türkiye’de ikametgah ederek öğrenim gören. Çalışmakta olan, yabancı uyruklu olan bireyler
• Yabancı öğretim görevlileri ve öğrenciler
• NATO’ya bağlı olarak çalışmakta olan yabancı personeller
• Türkiye’de ikamet ederken aynı zamanda çalışma izni de yabancı kişiler
• Yurt dışından emekli olan ve de Türkiye’de yaşamakta olan yabancılar
• Federasyona bağlı olan yabancı sporcu şahıslar
• Yurt dışında yerleşik olarak bulunan yabancı basın firmalarının Türkiye’de yaşayan ve hayatını idame ettiren çalışanları
• Diplomatik statüsü olmayan memurlar ve de diplomatik olan misyon temsilcilikleri
• Avrupa Birliği projeleri ve programları kapsamında farklı Bakanlıklarda geçici süreli olarak bulunmakta olan uzman yabancılar

Önemle belirtilmelidir ki bedelsiz araç ithalatı ile getirilen araçlar 1 yıl geçmedikçe, gümrük idaresine izin alınmaksızın belli bir para karşılığı veya karşılıksız olarak ödünç verilemez, teminat olarak gösterilemez, kiralanamaz, devredilemez veya satılamaz.

E.  Çift Vatandaşlığa Sahip Kişiler

Bu noktada çift vatandaşlığı olan ve de Türk vatandaşları dışında olan kişiler sadece ülkemize belli bir süre okumaya ya da çalışmaya geliyor ise ülkesinde kendi isimlerine kayıtlı olan şahsi kullanımları için olan özel araçlarını geçici olarak ülkemizde kullanılmak üzere ülkemizde kaldığı sürece getirebilir. Bu durumda olan kişilere de geçici ithalat belgesi denilen belge verilir. Onlar da bu belge ile kendi araçlarını kişisel amaçları için kullanma hakkına sahip olurlar.

F.  Yurt Dışından Plakasız Araç İthalatı

Yurt dışından plakasız araba getirmek için gereken hukuksal adımlar vardır. Bu prosedürü eksiksiz ve hatasız olarak takip etmek zorunluluğu bulunmaktadır. Aracın Türkiye’ye getirtilebilmesi için öncelik olarak yabancı olan bir ülkeden faturalı bir biçimde satın alma işleminin yapılmış olması gerekir. Bu ilk ve en önemli adımdır. Türkiye’ye getirilmiş otomobil mutlaka gümrüğe sokulmalıdır. Gümrükten araba alınması için KDV ve ÖTV gibi ödemeler yapılmalıdır.

Ödeme işleminden sonra arabanın plakasının ve ruhsatının yasal hükümlere uygun bir biçimde çıkarılması gerekir. Ama en unutulmaması gereken nokta aracın Türkiye Cumhuriyeti Gümrüğüne getirilme şeklidir. Birçok Avrupa Birliği ülkesi, sizin araç almanız ve birkaç gün içinde nakliyat yolu ile aracınızı çıkarmanız halinde sizlerden KDV istemez. Fakat kendiniz aracı kullanarak o ülkeden çıkarma veya bir ay sonra nakliyat durumunda satın alma uygulamasını yapmış olduğunuz ilgili olan ülkenin belirlemiş olduğu KDV değerini ödemeniz gerekli olan bir durumdur.

Türkiye’de ayrıca KDV ödemek zorunda olduğunuz için doğal olarak iki defa KDV ödemesi yapmak durumunda kalırsınız. Buna ilave olarak da aracı, o ülkede kullandığınız zaman ülkelere göre değişkenlik gösterebilmekle beraber KDV dışında ülkemizde olan MTV vergisine benzer vergiler ödemek durumunda kalabilme ihtimaliniz bulunmaktadır. Bu sebepten ötürü alınan arabayı, ülkenin coğrafi koşullarına göre deniz ya da kara yolu ile nakliyesini sağlamak, maliyetleri düşürmek noktasında karlı bir yoldur.

G.  Genel Değerlendirme ve Sonuç

Sonuç olarak Yurt dışından yabancı plakalı araçları Türkiye’ye yalnızca yurt dışında ikamet eden kişiler getirebilir. Daha önce yurt dışına çıkmamış ya da yurt dışında ikamet etmeyen kişiler yabancı plakalı araçlar ile ülkede bulunamazlar. Getirilen yabancı plakalı araçların sürücüsü de pasaporta işleneceğinden dolayı 24 ay boyunca aracı 3. şahıslar kullanamaz. 

Bu bağlamda ülkemizde yurt dışından araç getirmek için herhangi bir kısıtlama yoktur. Yurt dışında ikamet eden bir kişi pasaporta işlemek şartı ile istediği kadar yabancı plakalı araçları Türkiye’ye getirebilir. Bunun için de her araca maksimum 24 ay süre verilir. Ayrıca yukarıda belirttiğimiz üzere ülkemizdeki çifte vatandaşlar, aynı takdirde yurt dışından araç getirebilmektedirler. Bunun için herhangi bir kısıtlama veya başka bir prosedür söz konusu bulunmamaktadır.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

[1] 5. Paragraf, Son Giriş Tarihi:10.03.2022-10:52 https://ticaret.gov.tr/gumruk-islemleri/sikca-sorulan-sorular/bireysel/bedelsiz-nakil-vasitasi-ithali

[2] 4458 sayılı Gümrük Kanunu