1.  Giriş
Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) 04.01.2020 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanmış olup 23.10.2014 tarihli ve 6563 sayılı “Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un (“Kanun”) usul ve esaslarını düzenleyen 15.07.2015 tarihli “Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik’te (“Yönetmelik”) önemli değişiklikler yapmıştır.

Değişiklik Yönetmeliği ile hayata geçirilmesi planlanan “Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi” (“İYS”) hakkında usul ve esaslar belirlenmiştir. İYS ile (i)ticari elektronik ileti onaylarının alınması, (ii)reddetme hakkının kullanılması ve (iii)ticari elektronik iletilere ilişkin şikayetlerin yönetilmesine ilişkin bir platform hazırlanması amaçlanmakta ve ilerleyen süreçte ticari iletilere ilişkin bütün sürecin belirtilen platform üzerinden yürütülmesi planlanmaktadır.

2.  Ticari Elektronik İleti Nedir?
Elektronik ticaret faaliyetlerinin bir uzantısı olarak ortaya çıkan ticari elektronik ileti kavramı ilk kez Kanun’da düzenlenmiş olup ticari elektronik ileti;
“Telefon, çağrı merkezleri, faks, otomatik arama makineleri, akıllı ses kaydedici sistemler, elektronik posta, kısa mesaj hizmeti gibi vasıtalar kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla gönderilen veri, ses ve görüntü içerikli iletileri” şeklinde tanımlanmıştır. Teknolojinin sürekli olarak gelişmesi sebebiyle ticari elektronik ileti gönderilebilecek vasıtalar kesin olarak sınırlandırılmamıştır.
Bir başka deyişle ticari elektronik ileti “Gerçek ve tüzel kişilerin ticari faaliyetleri doğrultusunda mal ve hizmetlerini tanıtmak, pazarlamak ya da işletmesinin tanınırlığını arttırmak amacıyla elektronik iletişim araçlarıyla yapılan her türlü ticari iletişim” olarak tanımlanabilmektedir.[1]

3.  Hizmet Sağlayıcı ve Alıcı Kavramları
Telefon, otomatik arama makinesi, çağrı merkezi, ses kaydedici sistem, e-mail, SMS mesajı gibi ileti yöntemleri kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilen ve ticari amaçlarla veri, ses ve görüntü içerikli ileti gönderimi yapan gerçek veya tüzel kişiler Hizmet Sağlayıcı olarak tanımlanmaktadır.
Hizmet sağlayıcılar yani işletmeler tarafından gönderilen ticari elektronik iletilerin muhatabı olan arama, e-mail, SMS mesajı gibi iletişim adresi sahibi kişiler ise Alıcı olarak tanımlanmaktadır.

4.  Ticari Elektronik İleti Gönderilmesinde Onay
Hizmet Sağlayıcılar ancak alıcıların onayını almak kaydıyla ticari elektronik ileti gönderebilmektedirler. Ticari elektronik ileti gönderimine ilişkin onay, ıslak imzalı olmak kaydıyla alıcıdan fiziken alınabileceği gibi her türlü elektronik ortamda da alınabilmektedir. Alıcılar diledikleri zaman, hiçbir gerekçe belirtmeksizin ticari elektronik iletileri almayı reddetme hakkına sahiptirler.
Onayda, alıcının ticari elektronik ileti gönderilmesini kabul ettiğine dair olumlu irade beyanı, adı ve soyadı ile elektronik iletişim adresi yer almalıdır. Onayın elektronik ortamda alınması durumunda, onayın alındığı bilgisi, reddetme imkânı da tanınmak suretiyle, alıcının elektronik iletişim adresine 24 (yirmi dört) saat içinde iletilmelidir.
Hizmet Sağlayıcı, alıcıdan ticari elektronik ileti onayı vermesini, sunduğu mal ve hizmetin temini için ön şart olarak ileri süremez ve onaya ilişkin ispat yükümlülüğü Hizmet Sağlayıcı’ya ait olacaktır.

5.  Ticari Elektronik İleti Gönderilmesinde Onay Gerektirmeyen Durumlar
Yönetmelik ile ticari elektronik iletilerin alıcılara gönderilmesinde onay gerektirmeyen durumlar düzenlenmiştir. Yönetmelik uyarınca;
 >Alıcının kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletilerin,
 >Devam eden abonelik, üyelik veya ortaklık durumu ile tahsilat, borç hatırlatma, bilgi güncelleme, satın alma ve teslimat veya benzeri durumlara ilişkin bildirimleri içeren iletiler ve hizmet sağlayıcıya ilgili mevzuatla getirilen bilgi verme yükümlülüğü durumları,
 >Tacir veya esnaf olan alıcıların elektronik iletişim adreslerine gönderilen ticari elektronik iletiler,
 >Sermaye piyasasına ilişkin mevzuat uyarınca aracılık faaliyetinde bulunan şirketlerce müşterilerine bilgilendirme amaçlı gönderilen ticari elektronik iletiler bakımından onay alınması şartı aranmamaktadır.

6.  İYS’ye Kayıt
Ticari elektronik ileti göndermek isteyen tüm Hizmet Sağlayıcıların en geç 01.09.2020 tarihine kadar İYS’ye kaydolması ve ticari elektronik ileti gönderdikleri alıcıları bu veri tabanına kaydetmeleri gerekmektedir. İYS’ye başvuru aşamasında gerekli belgeler aşağıda sıralanmıştır:
 >Hizmet Sağlayıcı’nın MERSİS numarası ve ticari elektronik ileti gönderimi yaptığı markaların tescil belgeleri (ve elektronik imzalı İleti Yönetim Sistemi Temel Hizmetler Kullanım Taahhütnamesi)
 >İmza yetkilisinin T.C. kimlik numarası, cep telefonu numarası, kurumsal e-posta adresi.
 >Müştereken temsile yetki durumunda en az bir yetkilinin daha ilk yetkili tarafından imzalanmış doküman
 >Marka bazında sahip olunan onaylı kayıtlı elektronik iletişim adresi sayıları

7.  İYS’ye Yüklenecek İzinler:
>İYS’ye yüklenecek izinlerin aşağıdaki bilgileri içermesi gerekmektedir:
 >İletişim adresi (Telefon numarası veya e-posta adresi)
 >İzin tarihi
 >İletişim kanalı (arama/mesaj/e-posta)
 >Alıcı tipi (Bireysel/Tacir)
 >İzin kaynağı (‘1 Mayıs 2015 öncesi’, ‘ıslak imzalı onay formu’, ‘web sitesi’ vb.)

8.  İYS İçin Takvim:
 ►4 Ocak 2020 : Değişiklik Yönetmeliği’nin yürürlüğe giriş tarihi
 ►15 Ocak 2020 : Hizmet sağlayıcılar için İYS başvurularının açılması
 ►01 Mart 2020 : Hizmet sağlayıcılar için İYS Platformunun açılması
 ►31 Ağustos 2020[2]: Hizmet sağlayıcılar için İYS’nin açılması (Sisteme kaydedilen onaylar için son ret bildirimi tarihi)

9.  Ticari Elektronik İletiler İçin Şikayet Usulü
Değişiklik Yönetmeliği uyarınca alıcılar; ticari elektronik iletinin gönderildiği tarihten itibaren 3 (üç) ay içinde, e-Devlet kapısı, Ticaret Bakanlığının internet sitesi ve şikâyetçinin ikametgâhının bulunduğu yerdeki il müdürlüğü üzerinden yapabilecekleri şikayetlere ek olarak söz konusu şikayetlerini İYS üzerinden de bildirebilecektir.

10.  Yaptırım
Kanun çerçevesinde, Ticaret Bakanlığı, onay alma yükümlülüğüne uymayan Hizmet Sağlayıcı veya aracı Hizmet Sağlayıcılara 9.514,00-TL’ye kadar ve ret imkanı tanınmasına yönelik yükümlülüklere uymayan kişilere 28.546,00-TL’ye kadar idari para cezası uygulayabilmektedir. Toplu gönderimler halinde ise idari para cezası tutarı on katına kadar arttırılabilmektedir.

11.  Sonuç
Günümüzde değişen tüketici alışkanlıkları neticesinde, elektronik ticaret önemini arttırmakta ve birçok sektör için genel ticaret hacminin içinde önemli bir yer edinmeye başlamaktadır. Elektronik ticaretin hayatımızdaki yeri arttıkça ticari elektronik iletiler göndermek suretiyle faaliyetlerine ilişkin alıcıları bilgilendirme yoluna başvuran şirket sayısında da belirgin bir artış olmaktadır. Özellikle elektronik ticaret alanında faaliyet gösteren veya gösterme iradesinde olan işletmelerin mevzuat uyum süreçlerinde İYS kayıtlarının tamamlanması önem arz etmektedir.

Mevzuatta yapılan değişiklikler ile ticari elektronik ileti göndermek isteyen gerçek veya tüzel kişi Hizmet Sağlayıcıları, İYS’ye kaydolmakla yükümlüdür. Bu doğrultuda kendilerine ticari elektronik ileti gönderilebilmesi adına onay veren Alıcılar, Hizmet Sağlayıcılar tarafından İYS’ye kaydedilmek zorunda olup İYS üzerinde onayı bulunmayan Alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemeyecektir. Özellikle belirtmemiz gerekir ki; İYS’ye kayıtla yükümlü olan Hizmet Sağlayıcılar’ın kayıt işlemlerini 31.08.2020 tarihine kadar tamamlaması gerekmektedir.

Mevzuatta yapılan değişiklikler ile İYS üzerinde hem Hizmet Sağlayıcı’lar hem de Alıcılar için arayüzler oluşturulması ve elektronik ileti gönderilmesine ilişkin bütün sistemin ilerleyen dönemde İYS platformu üzerine aktarılması planlanmaktadır.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu

[1] https://iys.org.tr/iys/sss
[2] https://www.eticaret.gov.tr/duyurular/10012/detay