Anonim Şirketlerin Avukat Bulundurma Zorunluluğu Hakkında Bilgi Bülteni
1. Giriş
7 Nisan 1969 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun (“Kanun”) sadece avukatların yapabileceği işleri düzenleyen 35. Maddesine 23.01.2008 tarihinde yapılan bir ekleme ile, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 332. maddesinde düzenlenmiş bazı kriterleri sağlayan anonim şirketlere[1] avukat bulundurma zorunluluğu getirilmiştir.
İşbu bilgi bülteninde, işbu zorunluluğun yasal dayanağı, usulü ve yaptırımları incelenecektir.
2. Yasal Dayanak
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğuna ilişkin Kanun’un 35/3. Maddesi aşağıdaki şekildedir:
| Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir. Ancak, Türk Ticaret Kanunu’nun 272.[2] maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir. |
Kanun’da atıf yapılan TTK maddesine ise aşağıda yer verilmektedir:
| Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ellibin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüzbin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Cumhurbaşkanınca artırılabilir. |
Bu iki madde birlikte değerlendirildiğinde, esas sermaye miktarı 250.000,00-TL ve üzerinde olan anonim şirketlerin bünyelerinde sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorunda oldukları sonucu ortaya çıkmaktadır.
Bu zorunluluk, 250.000,00-TL sermaye ile kurulan anonim şirketlerde kuruluşun; kuruluş sermayesi 250.000,00-TL’den az olan ancak sonradan sermaye artırımı yaparak esas sermaye miktarı 250.000,00-TL ve üzerine çıkan anonim şirketlerde ise, sermaye artırımına ilişkin genel kurul kararının ticaret sicilinde tescili ile birlikte doğmaktadır.
3. Usul
Sermayesi kuruluşta veya sonradan 250.000,00-TL ve üzeri olan anonim şirketler yükümlülüklerini yerine getirmek için aşağıdaki usulü uygulamalıdırlar:
- Bir avukat ile avukatlık sözleşmesi yapmak ya da bünyelerinde çalışmak üzere sigortalı avukat istihdam edilmesi
- Sözleşmeli avukat bulunduran şirketler için, avukatla yapılan Avukatlık Sözleşmesi ile ilgili ücret ödemelerini gösteren serbest meslek makbuzu ödeme belgesi örneklerinin ilgili Baro Başkanlığı’na sunulması
- Sigortalı avukat çalıştıran şirketler için ise avukatın ücret hesap pusulalarının ilgili Baro Başkanlığı’na sunulması
Birden fazla sigortalı avukat ile çalışılması halinde ise avukatlardan yalnızca birisine ait maaş bordrolarının ilgili Baro Başkanlığı’na sunulması yeterli olacaktır.
4. Yaptırımlar
Kanun uyarınca, sözleşmeli veya sigortalı bir avukat bulundurmayan sermayesi 250.000,00-TL veya fazla olan anonim şirketlere, yetkili Cumhuriyet savcısı tarafından avukat tayin edilmeyen her ay için, sanayi sektöründe çalışan 16 yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan asgarî ücretin 2 aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilecektir.
2019 yılı için ödenecek idari para cezası aylık 4.536,00-TL olup; bu bedel bir yıl için 54.530,00-TL olarak hesaplanmaktadır.
Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu
[1] Bu yükümlülük üye sayısı 100 veya daha fazla olan yapı kooperatiflerine de getirilmiştir.
[2] Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda madde numarası 332 olarak değişmiştir.