A.  Giriş

27.05.2022 tarih ve 31848 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile sağlık meslek mensupları hakkında yürütülmesi muhtemel ceza soruşturmaları bağlamında usule ilişkin çeşitli değişiklikler öngörülmüş olup, işbu bilgi bülteninde 3359 Sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’na eklenen ek 18. madde hükmünün soruşturma izni verilmesi usulüne ilişkin bölümüne değinilecektir.

B.  Madde Metninin Uygulama Kapsamı

İlk olarak bahse konu düzenlemeyle kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşları ve vakıf üniversitelerinde görevlerini sürdürmekte olan hekim ve diş hekimi dahil tüm sağlık meslek mensuplarının sağlık mesleklerini icra ettikleri sırada gerçekleştirdikleri muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalardan kaynaklı yürütülen soruşturmalarda 2/12/1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Getirilen düzenlemede ayrıca, sağlık meslek mensuplarının görevleri dolayısıyla işledikleri bu suçlarda Sağlık Bakanlığı bünyesinde kurulan Mesleki Sorumluluk Kurulu’nun soruşturma iznini vereceği kayıt altına alınmıştır. İncelemeye konu edilen Kanun ile ihdas edilen bu Kurul; il sağlık müdürlüğünde görev yapan başkan ve yardımcılarını, özel sağlık kurum ve kuruluşları ve vakıf üniversitelerinde görev yapan sağlık meslek mensupları yönünden ön inceleme yapmak üzere görevlendirebileceği düzenlenmiştir.

Buna karşılık anılan düzenlemeler madde metnindeki atıf gereği Yükseköğretim üst kuruluşları başkan ve üyeleri ile yükseköğretim kurumları yöneticilerinin, kadrolu ve sözleşmeli öğretim elemanlarının ve bu kuruluş ve kurumların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlar hakkında uygulanmayacaktır. Nitekim 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53. maddesinde bilhassa aleyhine soruşturma yürütülen kişi esas alınarak farklı mahiyette düzenlemeler yer verilmiştir. Buna karşılık sağlık meslek mensupları hakkında getirilen bu düzenlemeyle birlikte soruşturmanın iki aşamalı yapısına müdahale edilmemiş, sadece ilk aşamada yetkili makam olarak Mesleki Sorumluluk Kurulu belirlenmiştir. Kurul, soruşturma kapsamında Cumhuriyet Savcısının sahip olduğu tüm yetkileri kullanmaya muktedir konumdadır.

C.  Özel Soruşturma İznine Tabi Suçlar

Getirilen bu özel soruşturma usulü ile açıkça sağlık meslek mensuplarının sağlık mesleğinin icrası kapsamında gerçekleştirdikleri muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalarla sınırlı olmak üzere 4483 sayılı Kanun hükümlerinin belirli değişiklikler çerçevesinde uygulanacağı belirtilmiştir. Bu düzende Cumhuriyet Savcısı, basit suç şüphesinin varlığı huzurunda bir soruşturma şartı olarak soruşturma iznini elde etmedikçe soruşturmayı nihayete erdiremeyecektir. Söz konusu şartın soruşturmadan sonuç çıkarılabilmesi bağlamında yerine getirilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

Diğer yandan maddenin uygulanabilmesi için öncelikle failin sağlık meslek mensubu olması şarttır. Bunun yanında müsnet suçun, failin icra ettiği sağlık mesleği kapsamında bir iş veya işlemde bulunduğu sırada hasıl olması gerekmektedir. Yani bu aşamada sağlık meslek mensubu tarafından görevi dolayısıyla icra edilen haksız nitelikte bir fiil varlığı aranacaktır. Görüleceği üzere suçun oluşumuna yol açan fiil ile kişinin sağlık mesleği kapsamındaki faaliyeti arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Sağlık meslek mensubunun yalnızca görevi sırasında işlemiş olduğu fakat tıbbi uygulama ile herhangi bir bağlantısı bulunmayan fiillerde, anılan soruşturma izni sürecinin uygulanması olanaksızdır.

D.  Özel Soruşturma Usulü Süreci

Öncesinde yalnızca sağlık meslek mensubu olan memurlar ile diğer kamu görevlileri 4483 sayılı kanun hükümleri kapsamında genel soruşturma izni verilmesi usulüne tabi tutulmuş iken; getirilen yeni düzenleme ile bir bütün olarak hangi statü altında hizmetlerini yürüttüklerine bakılmaksızın bütün sağlık mensupları işbu özel soruşturma iznine sürecine tabi tutulmuştur. Bununla birlikte ek maddenin 3. cümlesinde “Soruşturma izni verilmesine ilişkin 4483 sayılı Kanunun 7 nci maddesindeki süreler, iki kat olarak uygulanır” düzenlemesi bulunmaktadır. Bu kapsamda yapılan atıf gereği Mesleki Sorumluluk Kurulu’nun tercih etmesi halinde ön inceleme dahil suçun öğrenilmesinden itibaren altmış gün içerisinde soruşturma izni konusundaki kararını vermesi gerekmektedir. Bununla birlikte bu süre zorunlu hallerde otuz günü geçmemek üzere bir defaya mahsus uzatılabilecektir. Yer verilen süreler sonunda soruşturma izni konusunda olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekir. Kurul tarafından verilen kararlara karşı ise idari niteliği haiz olmaları sebebiyle kararın tebliğ tarihinden itibaren on gün içerisinde idari yargıda itiraz edilebileceğini, yetkili mahkemenin de Ankara Bölge İdare Mahkemesi olacağı kayıt altına alınmıştır.

E.  Sonuç

Sonuç olarak; sağlık meslek mensuplarının özel ve kamu kesiminde çalışıp çalışmadıklarına bakılmaksızın şüpheli sıfatıyla haklarında yürütülecek soruşturmalarda özel bir soruşturma usulü öngörülmüş olup, öncelikle iddia edilen suçun açık bir şekilde tıbbi uygulamadan kaynaklanması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu nitelikteki bir suç şüphesinin varlığı halinde Mesleki Sorumluluk Kurulu tarafından soruşturma izni kararı verilmedikçe Cumhuriyet Savcısı tarafından takip eden son soruşturma aşamasına geçilemeyecektir. Sağlık meslek mensupları aleyhine sıklıkla herhangi bir dayanağı bulunmayan, soyut ve mesnetsiz ölçekteki iddialar çerçevesinde soruşturmaların yürütüldüğü ve fakat nihayete erdirilemediği dikkate alındığında, özel düzenlemeler altında hukuken himaye görmeleri doğal bir ihtiyacın sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu