A.  Giriş

Günümüzde parasal faaliyetler büyük çoğunlukla bankalar üzerinden banka hesap numaraları ya da IBAN numaraları aracılığıyla yapılmaktadır. Bu işlemler ticari faaliyetlere hız kazandırsa da birtakım aksaklıklara yol açabilmektedir.

İşbu bilgi bülteninde para transferinde bulunan kişinin göndermek istediği meblağı sehven başka bir hesaba aktarması halinde, hesabına para yatan kişi yönünden bulunulan sebepsiz zenginleşme halinde başvurması gereken hukuki metotlardan bahsedilecektir.

B.  Sebepsiz Zenginleşme

Kendi banka hesabına, tarafı olmadığı bir ilişki sebebiyle para yatırılmış ve dolayısıyla haklı bir sebebe dayanılmaksızın başkasının emeğinden veya mal varlığından pay almış olan kişi, hukuken “sebepsiz zenginleşmiş” kabul edilmektedir. Başka bir ifadeyle bir zenginleşmenin
 >gerçekleşmemiş,
 >geçerli olmayan, veya
 >sona ermiş bir sebebe dayanması halinde zenginleşen kişinin, zenginleştiği kısmı iade etme yükümlülüğü ortaya çıkmaktadır.

Bu durumda, para transferi yapılmak istenen şahıs dışında bir kişiye yanlışlıkla gönderilen paranın iadesi için 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda (“Kanun”) düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümlerine[1] dayanılarak davalının ikametgah adresinde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava ikame etmek gerekmektedir.

Dava açılmadan önce sebepsiz zenginleşen kişinin iyi niyetli olarak (sebepsiz zenginleştiğini bilmeden ve bilmesi kendisinden beklenmeyen) zenginleşmeyi sağlayan (mal ya da) parayı elinden çıkarması halinde işbu değerler geri istenememekte olup, ancak kalan değerler geri istenebilmektedir. Yine sebepsiz zenginleşen iyi niyetli üçüncü kişi, zenginleşmeye neden olan malın üzerinde yaptığı zorunlu ve yararlı masrafları göndericiden geri dahi isteyebilmektedir.

Paralel şekilde, sebepsiz zenginleşen kişi kötü niyetli ise bu sefer gönderici, mal üzerinde yapılmış olan zorunlu ve yararları masraflar sebebiyle zenginleşmeye sebep olan mal üzerindeki değer artışını da geri isteyebilmektedir.

Sebepsiz zenginleşmeden doğan taleplerle ilgili açılacak davalar, hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve herhalde zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresine tabiidir.

C.  Sonuç

Yukarıda anılan gerekçelerle sehven gerçekleşen para transferi işlemin iptali ve sebepsiz zenginleşilen tutarın iadesi için süresi içinde Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde sebepsiz zenginleşme davası açılmalıdır. Bu noktada belirtmek gerekir ki, davaya konu olan sebepsiz zenginleşmenin kişinin kusuru ile değil, bankanın kusuru ile gerçekleştiğinin tespiti durumunda tarafların yaptığı tüm yargılama giderleri ilgili banka tarafından karşılanmaktadır.  

Saygılarımızla;
                                                                                                                              Gülaç Hukuk Bürosu

[1] Bkz: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu madde 77-82