1. Giriş
Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (“OECD”), G20’nin ve Avrupa Birliği’nin (“AB”) çalışmaları sonucunda, AB üyesi ülkelerin yanı sıra, İsviçre, Norveç, Brezilya, Hindistan gibi 136 ülke tarafından, vergi kaçaklarını en aza indirmek amacıyla Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi (“Sözleşme”) imzalanmış olup; Türkiye bu Sözleşme’yi 2011 yılında imzalayarak Sözleşme’ye taraf olmuştur.
Akabinde, uluslararası düzeyde vergide şeffaflık sağlanması amacıyla, dünya genelinde banka bilgilerinin gizlenmemesi konusunda uzlaşma sağlanan ve Türkiye’nin de 21.04.2017 tarihi itibariyle aralarında olduğu bugün itibarıyla 107 ülke tarafından Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması (“Anlaşma”) onaylamıştır.
Anlaşma ile, imzacı ülkeler, karşılıklılık temelinde, ilgili ülkelerde yaşayan kişilere ait finansal hesap bilgilerini, finansal kuruluşlardan toplayıp ayrı bir talep gerekmeksizin (otomatik olarak) her yıl ilgili ülkeyle paylaşmayı kabul etmişlerdir.
10 yıllık bir geçmişi bulunan, karşılıklılık esasına dayalı ve global bir konu olan otomatik bilgi değişimi mekanizması çerçevesinde diğer ülkelerle birlikte Türkiye de 2018 yılında bilgi değişimine başlama taahhüdünde bulunmuştur.

2. Otomatik Bilgi Değişimi Nedir?
Otomatik bilgi değişimi; kişilerin, yerleşik olduğu ülke dışındaki diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin, yerleşik olunan ülkeye, her yıl diğer ülke vergi idarelerince, vergisel amaçlarla kullanılmak üzere karşılıklı ve otomatik olarak elektronik ortamda gönderilmesi anlamına gelmektedir.
Bu kapsamda; mevduat, saklama ve yatırım kuruluşları ile belirli sigorta şirketleri nezdindeki;
 >Mevduat hesapları,
 >Saklama hesapları,
 >Ortaklık ve borç ilişkisi menfaati,
 >Nakdi değer sigorta sözleşmeleri,
 >Düzenli ödeme sözleşmelerine ilişkin finansal bilgiler paylaşılmakta;

 <İlgilinin adı ve soyadı,
 <Adresi,
 <Yerleşik olduğu ülke ve vergi kimlik numarası (VKN),
 <Doğum yeri ve tarihi,
 <Hesap numarası, hesap bakiyesi ya da değeri,
 <Hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı gibi bilgiler ise değişime tabi tutulmaktadır.

Gayrimenkul ve taşıt bilgileri ise otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir. Hesap hareketleri detayı da bu kapsamda finansal kuruluşlardan alınmayacak ve paylaşım konusu yapılmayacaktır.

3. Türkiye Otomatik Bilgi Değişimine Tabi Midir?
Türkiye’nin ilk otomatik bilgi değişimi, 2018 yılında Norveç ve Letonya ile başlamış olup, 21 Ağustos 2020 itibarıyla Anlaşma kapsamında 2020 yılında Türkiye’nin otomatik temelde bilgi göndermesi ve karşılıklılık temelinde bilgi alması söz konusu olan 54 ülkenin isimleri paylaşılmıştır.
Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturya Türkiye’nin 2020 yılı bilgi değişimi takvimine alınamamış olup, 2020 yılında bu ülkelerle herhangi bir bilgi paylaşımı yapılmamaktadır.
Otomatik bilgi değişimi sürecinin zaman içerisinde Anlaşma’ya taraf tüm ülkeleri kapsayacak şekilde ilerleyeceği öngörülmektedir. Listenin önümüzdeki yıllarda da değişiklik gösterebilmesi, yeni ülkelerin eklenmesi söz konusu olacaktır. Güncel liste OECD tarafından yayınlanmaktadır.
Türkiye Ziraat Bankası tarafından da “Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından; Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya, Fransa, İsviçre gibi ülkeler 2020 yılı bilgi değişimi uygulamasına dâhil edilmemiştir. Dolayısıyla adı geçen ülkelerde mukim kişilere ilişkin olarak söz konusu ülkelere 2020 yılında bilgi paylaşımı yapılmayacak olup, sonraki yıllara ilişkin değerlendirmeyi yine Gelir İdaresi Başkanlığı yapacaktır.” açıklaması yapılmıştır.

4. Ülkeler Arasında Bilgi Değişimi Nasıl Yapılmaktadır?
Türkiye’de bulunan finansal kuruluşlar, örneğin bankalar, tespit ettikleri hesaplara ilişkin bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirmekte ve Başkanlık bu bilgileri güvenli bir elektronik ağ üzerinden ilgili ülkelere göndermektedir. Aynı şekilde Türkiye’nin anlaşması bulunan ülkelerde bulunan hesaplara ilişkin bilgiler söz konusu ülkelerin vergi idareleri tarafından ülkemize gönderilmektedir.
Bu noktada özellikle belirtmek isteriz ki, bir finansal kuruluşun yurtdışına doğrudan bilgi göndermesi söz konusu değildir. İki ülke arasında bilgi değişimi, hesabın 31 Aralık tarihindeki durumu ile toplanan bilgilere ilişkin olarak bir sonraki yılın Eylül ayının sonuna kadar yapılabilmektedir.

5. Çifte Vatandaşlığı Bulunan Türk Vatandaşlarının Hem Türkiye’de Hem Yabancı Bir Ülkede Adresi Olması Halinde Yine De Bildirim Yapılmakta Mıdır?
Bilgi değişiminde göz önünde bulundurulan kriter ilgili kişinin vatandaşlığı değil, vergi amaçları yönünden yerleşikliktir. Dolayısıyla bir kişinin çifte vatandaşlığının bulunması söz konusu bildirimin yapılmasını engellemeyecektir.
Ancak bu noktada belirtmek gerekir ki, 1 Temmuz 2017 tarihinden önce ve sonra açılan hesapların incelenme yöntemleri farklıdır. 1 Temmuz 2017 tarihinden sonra açılan hesaplarda kişinin Türkiye’de yerleşik olduğunu beyan etmesi ve bu beyanın hesap açılışında alınan diğer bilgiler ile çelişmiyor olması halinde beyanın makul olduğu kabul edilmekte ve hesaba ilişkin bilgiler bildirilmemektedir. Bu tarihten önce açılan kuruluşun kayıtlarındaki tek gösterge, adres bilgisi değildir.

6. Hangi Kuruluşlar Bildirim Yapmaktadır?
Bildirim aşağıda sayılan kuruluşlarca yapılmaktadır:
 >Mevduat kuruluşları (genel olarak bankalar)
 >Saklama kuruluşları (saklama bankaları ve sair)
 >Yatırım kurumları (yatırım bankaları ve fonlar gibi)
 >Belirli sigorta şirketleri
Bununla birlikte kamu kurumları, uluslararası kuruluşlar bu kapsamda değildir.

7. Pasif Hesaplar İçin Bildirim Yapılmakta Mıdır?
Hesap sahibi tarafından; son 3 yıldır para yatırma – çekme ve sair hesap hareketi gerçekleştirilmeyen ve son 6 yıldır hakkında finansal kuruluş ile iletişime geçilmeyen hesaplar, bakiyesi 1.000,00-USD’yi (bin Amerikan doları) aşmamak kaydıyla otomatik bilgi değişimi yönünden hareketsiz hesap olarak değerlendirilmekte olup; düzenli ödeme sözleşmeleri hariç bildirime tabi değildir.
Ancak hesap sahibi, hesabın bulunduğu finansal kuruluşta bulunan başka bir hesabına ilişkin işlem yaparsa, bu tür hesaplar da bildirime tabi olacaktır.

8. Kapatılan Hesaplar İçin Bildirim Yapılmakta Mıdır?
Bir hesabın yıl içinde kapatılmış olması halinde kapatılmış olduğu bilgisi hesabın kapatılmasını takip eden yıl bildirilmektedir. Örneğin; 2019 yılında kapatılan bir hesap, 2019 yılına ilişkin 2020 yılında yapılacak bilgi değişiminde yer almakta olup; 2018 yılında veya öncesinde kapatılmış bir hesap ise 2020 yılında yapılacak değişimde yer almamaktadır.
Burada önemli olan husus, hesabın yalnızca kapatıldığı yıl ile ilgili bildirim yapılıyor oluşudur. Kapatılmış hesaplara ilişkin hesap bakiyesi veya değeri 0 (“sıfır”) olarak bildirilmektedir. Bununla birlikte hesap kapatılmış bile olsa kapanma tarihine kadar hesaba işleyen faiz gibi bilgiler bildirime tabidir.

9. Bildirimler İçin Bir Limit Bulunmakta Mıdır?
1 Temmuz 2017 tarihinden önce açılmış kurumlara ait hesaplarda hesap bakiyesinin 250.000,00-USD’yi (ikiyüzellibin ABD doları) geçmemesi halinde finansal kuruluşun bu hesabı Başkanlığa bildirmesi zorunlu değildir. Bireysel hesaplar için ise böyle bir eşik değer söz konusu değildir.

1 Temmuz 2017 tarihinden sonra açılan hem bireysel hesaplar hem de kurum hesapları ise, bakiyesi ne olursa olsun bildirim kapsamındadır.

10. Bilgi Paylaşımı Çifte Vergilendirmeye Yol Açabilmekte Midir?
Otomatik bilgi değişimine bağlı olarak çifte vergilendirme yapılması mümkün değildir. Elde edilen gelir, ya sadece gelirin elde edildiği ülkede vergilendirilmekte ya da gelirin elde edildiği ülkede ödenen vergi, mukim olunan diğer ülkede ödenecek vergiden mahsup edilmekte, yani Türkiye’de ödenen vergi ilgili ülkede ödenecek tutardan düşülmektedir.
Ancak Türkiye’de elde edilen gelirlerin bir kısmı diğer ülkelerde de vergilendirmeye tabidir. Örneğin; Türkiye ile (A) ülkesi arasındaki “Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması” kapsamında Türkiye’de temettü gelirlerinden %10 oranında vergi kesintisi yapılıyor ve asıl mukim olunan (A) ülkesinde bu gelirlerden %15 oranında vergi alınıyor ise, aradaki farkın (A) ülkesine ödenmesi söz konusu olacaktır.
Yürürlükteki Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları hükümleri yıllardır bu şekilde uygulanmakta olup otomatik bilgi değişimi sonrasında da söz konusu Anlaşmaların vergilendirmeye ilişkin hükümlerinin eskiden olduğu gibi uygulanmasına devam edilecektir.

11. Yurt Dışında Mukim Kişilerin Türkiye’de Kurdukları Şirketler Bilgi Değişimi Kapsamında Mıdır?
Türkiye’de kurulmuş bir şirketin, üretim ya da mal alım-satımı gibi aktif bir ticari faaliyetle uğraşması halinde, ortağı yurt dışında yerleşik de olsa, kurum hesabı otomatik bilgi değişimi kapsamına alınmamaktadır.
Hesap sahibi şirketin gelirlerinin ağırlıklı olarak aktif ticaretten ziyade faiz, kar payı gibi pasif gelirlerden oluşması durumunda bu şirketin hesap bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamına girebilmektedir.

Saygılarımızla,
Gülaç Hukuk Bürosu